Özgür Gürbüz-BirGün/25 Ağustos 2013
Bugünlerde sağa bakma, sola bakma. Uzaklara bak, uzaklara
bakmakta fayda var. Yüzünü bu ülkeden öte yana çevir. Mısır’a, Suriye’ye veya
Lübnan’a bak. Aman ha, gözlerin Eskişehir’i, Hatay’ı görmesin. Bakışlarını Roboski’den
kaçır, Lice’ye hiç uğramasın. Okmeydanı’nda hastane koridorlarında neler oluyor
diye meraklanma. Berkin’in annesi Gülsüm Elvan 72 gündür hastane koridorlarında
yavrusunun komadan çıkmasını bekliyor; onunla göz göze gelebilirsin. Bakma bu
tarafa, bakma! 14 yaşındaki Berkin’in arkadaşları da mahallede beklemede. Oyun
oynayacaklar ama Berkin eksik. Yok say o mahalleyi sen. Diğer yüzde 50 belle.
Eskişehir’de Ali İsmail Korkmaz’ın dövülerek öldürüldüğü
o sokağa bakayım hiç deme. Kanlı elleriyle ekmek satan fırıncıyı görme. Sen
iyisi mi Mısır’a bak. Yoksa kazara bir vali görürsün. “Ali’yi kendi arkadaşları
dövüp suçu polise atmışlardır” diyen bir vali çıkar karşına. Miden burkulur,
kusmak istersin. Sen en iyisi Eskişehir’e bakma. Elleri sopalı, gözleri kanlı
erkekleri görme. Sokağa davet ettiğin ‘delikanlıların’ vahşetine tanıklık etme.
İnsanlıktan çıkışlarını görmezden gel. Erkekliklerini 19 yaşındaki savunmasız
bir çocuğu döverek, öldürerek ispat
etmeye çalışanları yok say. Kan soluyanları duyma. O sokak artık bir cinayetin
sokağı; orayı bilme ve görme...
Sen en iyisi Mısır’a bak. Oradaki acılar uzakta. Ağlarsın
ama geçer, üzülürsün ama unutursun. Buralar ise senin memleketin. Acıların
kaynağı sensin. Bir bakarsın Eskişehir’de o sokaktan geçersin. Bir gün o polise
denk düşersin. Sana ekmek verirler, nimettir der yersin ama bilmezsin ki o
fırıncı yapmıştır. Ankara’da Ethem Sarısülük’ün vurulduğu yerdesindir ama
haberin yoktur. Arkadaşın komik bir şeyler söyler gülersin. Sonra unutamazsın o
acıyı, ağlamakla geçiştiremezsin.
Sen en iyisi Mısır’a bak ama yukarıdan bak. Gözlerin
Hatay’a takılmasın. 85 gündür Abdullah Cömert’in katillerinin adalet karşısına
çıkarılmasını bekleyen ailesiyle karşılaşma. Bu ülke tarifsiz acılarla dolu.
Gözlerini o acılardan sakın. Medeni Yıldırım’ın, Mehmet Ayvalıtaş’ın dostlarının
bakışlarından kaç. Olur ya, kazara görürsen ülkende olan biteni, sil o
kayıtları. Mobese kameralarının kayıtlarını siler gibi. Ama bil ki, o kameralar
bile senden daha iyi görüyor memleketinde olan biteni. Bildiğin metal
parçaları, senin kanlı canlı gözlerinden daha vicdanlı bakıyor bu
topraklara.
Esirgediysen bir baş sağlığını bu gençlerden, sen en
iyisi Mısır’a bak. Katilleri koruduysan eğer daha öteye. Sahip çıkıyorsan o
canilere kutuplara kadar yolun var. Mısır’a bakarken ağla istersen.
Vicdansızlaşan yüreğini uzak acılarla teselli et. Sorumluluklarından kaç,
muhasebeyi öteki dünyaya bırak. Sal gözyaşlarını, gören üzülüyor sansın.
Özgür Gürbüz tarafından kaleme alınan makale, analiz ve haberlere bu adresten ulaşabilirsiniz. Yazıları başka bir yerde yayımlamak için izin almalısınız. E-posta: ozgurgurbuzblog(at)gmail.com
Rusya’da panik havası
13 Ağustos’ta Rusya’nın Sesi’nde yayımlanan ilginç bir
haberde, Akkuyu’da kurulmak istenen nükleer santralle ilgili çekinceler dile
getirildi ve Türkiye’ye bir anlamda gözdağı verildi. Haberde görüşlerine
başvurulan Stanislav Tarasov adlı dış politika uzmanı, Akkuyu’da nükleer
karşıtlarının düzenlediği protestoların, Batı basınında santralin Türkiye için
tehlike arz ettiği yönündeki haberlerden esinlendiğini iddia etti. Böylece,
Başbakanın diline doladığı şu ‘dış mihrak’ hikayesi de eğlenceli bir hâl aldı.
Bir ‘dış mihrak’ bir başka ‘dış mihrak’tan şikayetçi oldu; bunu da gördük. İşin
garibi, nükleer karşıtları da bu ‘dış mihrakların’ hepsine karşı mücadele
ediyor. Mersin’de nükleer santral kurmak isteyen Ruslar, Sinop’ta ise Japonlar
ile Fransızlar.
Tarasov’un tezi özetle şu: Türkiye’de bazı çevreler
Rusya’yı, Akkuyu’da nükleer santral kurmaktan vazgeçirmek istiyor. Bir devlet
şirketi Rosatom’un Türkiye’deki kolu Akuyu NGS’nin Mersin’deki santral için
verdiği ÇED raporunun Çevre Bakanlığı’nca reddedilmesini bir işaret olarak
görüyor. ÇED raporunun Temmuz sonunda şirkete geri iade edilmesi santralin
yapımını geciktirecek diyen Tasarov, “…Türkiye
hükümeti Akkuyu projesi ile ilgili imzalanan anlaşmanın şartlarını, yeniden
gözden geçirme niyetinde olduğunu açıkça ifade etmeli. Rusya ise ortaya çıkacak
yeni koşullarda Türkiye ile nükleer enerji alanında işbirliği yapmanın karlı
olup olmadığı konusunu yeniden düşünmeli” diyerek uyarıyor. Tasarov’un
işaret ettiği nokta, Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında imzalanan
anlaşmanın tazminata kadar uzanacak maddeleri. Anlaşmazlık durumunda Madde 17
devreye girebilir ve tahkim yolu açılabilir. Madde 18 ise daha yumuşak. Taraflar,
bir yıl önceden haber vermek kaydıyla anlaşmayı fesh edebilir ama iki tarafın
da rızası olmalı. 2012’de Belene Nükleer Santrali’nin yapımından vazgeçen
Bulgaristan Rosatom’la anlaşmayı iptal etmiş, Rusya’da karşılığında 1 milyar
300 milyon dolar tazminat istemişti. Kısaca, ya aba altından sopa gösteriliyor
ya da “vazgeçtiyseniz uğraştırmayın bizi” deniyor.
NÜKLEER DÜNYADA GÖZDEN DÜŞTÜ
Türkiye’ye nükleer santral satma konusunda çok kararlı
görünen Rusya ve yapma konusunda ısrarlı Türkiye nasıl oldu da bu duruma geldi,
asıl bunu anlamak lazım. İki ülkenin Suriye ve genelde Orta Doğu’nun geleceği
konusunda anlaşamadıkları ortada. Bu, işin siyasi boyutu. İşin enerji boyutunda
ise bizim yıllardır söylediğimiz gerçekler var. Nükleer enerji pahalı, riskli ve kirli. Son aylardaki gelişmeler de
haklı olduğumuzu gösteriyor.
·
Fukuşima’da 2,5 yıl
önce kaza yapan santralden 400 ton civarında radyoaktif su her gün okyanusa
karışıyor. Dünyanın en ileri teknolojilerine ve maddi olanaklarına sahip
Japonya bile bir nükleer kazanın sonuçlarıyla baş edemiyor.
·
Hisselerinin büyük
çoğunluğuna Fransız devletinin sahip olduğu nükleer enerji devi EDF, Amerika’daki
nükleer enerji pazarından çıkacağını açıkladı. Hükümetin Sinop’a nükleer
santral kurması için anlaştığı şirket, Amerika’da kaya gazı nedeniyle ucuzlayan
doğalgazla rekabet edemiyor; ilk neden bu. Fransızları ABD’den gönderen ikinci
neden ise daha ilginç. ABD, Calvert Cliffs Nükleer Santrali’ne yapılacak üçüncü
reaktör için EDF’nin başvurusunu reddetti. Nedeni de şöyle açıklandı: Amerika
topraklarında yabancı bir şirketin kontrolünde nükleer santral kurulamaz! Bizde
ise durum tam tersi, yabancı şirketlerce kurulmak istenen iki santral var.
·
Elektrik
ihtiyacının yüzde 75’ini nükleerden üreten ve bize örnek gösterilen Fransa’dan
gelen haberler de nükleer enerji taraftarlarını üzüyor. Fransa’da elektrik
fiyatlarına Ağustos itibariyle yüzde 5 zam geldi. Bir yıl sonra bir o kadar
daha zam gelecek. Çünkü Fukuşima sonrası nükleer santrallerin güvenlik
önlemleri ve işletme maliyetleri arttı. Devlet destekli nükleer enerji
Fransa’da bile diğer kaynaklarla fiyat rekabetinde zorlanıyor.
·
Yenilenebilir
enerji kaynakları hızla gelişiyor. 2012’de dünyada yenilenebilir enerjiye 268
milyar dolar yatırılırken nükleere ayrılan pay 25 milyar dolar civarındaydı.
Yenilenebilir enerjiye yatırım yapan ülkelerin başında Çin geliyor, onu ABD,
Almanya, AB ülkeleri ve Japonya izliyor. Yani gelişmiş ülkeler ucuz ve güvenli
denen nükleere değil yenilenebilir enerjiye yatırım yapıyor.
·
Türkiye’de nükleer
enerjiyi halk desteklemiyor. Mayıs 2013’te yapılan Konda araştırması nükleere
hayır diyenlerin oranı yüzde 63,4 diyor. Greenpeace’in Nisan 2011’de A&G
şirketine yaptırdığı araştırma da yüzde 64’ün karşı olduğunu söylüyordu. Bunca
propagandaya rağmen halk ikna olmadı.
JÖLE YAKITLI NÜKLEER GELİYOR
Mersin’deki nükleer projenin üzerinde kara bulutlar
dolaşmasının nedenleri özetle bunlar. Benzer nedenlerden dolayı, bu projenin
Türkiye için stratejik ve ekonomik bir gerekçesi kalmadı. Geriye bir tek ‘nükleer
yapma inadı’ ve o inadın ateşli sahiplerinden nükleer sever Başbakan
Başdanışmanı Yiğit Bulut kaldı. İddialara göre sahildeki çarpık yapılaşmayı
denetleme konusunda kurulacak komisyonda yer alacak Yiğit Bulut’un bu konulara
girmesi an meselesi. Bulut’un sahilleri dolaşmaktan vakti olur mu bilmem ama
jöle yakıtlı ilk yerli nükleer santralin halka rağmen devreye girmesi kimseyi
şaşırtmasın. Görünen o ki çevre konularında da bol dış mihraklı, komplo teorili
günler bizi bekliyor. Zaten sahildeki otellere ruhsatları da telekinezi ustası
Marslılar vermedi mi? Biz sadece ara elemanız, hiçbir günahımız yok.
Gezi'den sonra enerji yatırımları
Özgür Gürbüz-Yeşil Ekonomi/20 Ağustos 2013
Gezi Parkı Türkiye’de demokrasi ve çevre konusunda bir milat kabul edilebilir. Artık her şeyi ‘Gezi’den önce’ ve ‘Gezi’den sonra’ diye anlatacağız. Bu değişim süreci enerji sektörünü de çok yakından ilgilendiriyor. Özellikle de enerji yatırımlarının çevre ayağını.
Gezi’den sonra enerji alanında yatırım yapacakların daha dikkatli davranması şart. Bu uyarı sadece termik, hidroelektrik ve nükleer santral kurmak isteyenleri ilgilendirmiyor. Rüzgar veya güneş santrali kuracaklar da kurallara harfi harfine uymak zorunda. Gezi’den önce ‘formalite icabı’ bir çevre etki değerlendirme raporu alarak gerekli belgeleri tamamladığını düşünen yatırımcıyı kötü günler bekliyor. Gezi Parkı’yla sokağa dökülenlerin dünyadan haberi var. Yurt dışında bir santral yapılmadan önce halka sorulduğunu, karar süreçlerine halkın katılımın nasıl sağlandığını, evrensel çevre sorunlarının ve standartlarının neler olduğunu biliyorlar. Bundan böyle yöre halkına birkaç kuruş veririz, iş vaadiyle kandırırız, muhtarı satın alırız gibi babadan kalma taktikleri unutun. Hükümetteki tanıdıklara güvenmeyin. Projelerinizi en yüksek çevre standartlarında hazırlayın. Yöre halkına danışın, gerekirse onların istekleri doğrultusunda projenizi revize edin. Belki projeden vazgeçmek zorunda bile kalabilirsiniz ama bilin ki bu halka karşı bir şeyler yapmaktan daha kârlı bir iş olabilir. Sinop, Gerze’de yaşananları düşünün. Gezi ruhu aslında orada kendisini göstermişti. Anadolu Grubu bilinen her yolu denedi ama nafile. Halk geçit vermedi. Bunca hazırlık, yatırım boşa gitti. Aynı hataya, hele de millet ‘3-5 ağaç’ için ayaklanmayı alışkanlık haline getirdikten sonra düşmeyin. Bırakın bu iyi alışkanlık sizi de olumlu etkilesin. Daha saygın, kabul görür işlere imza atın.
“Peki, nasıl yol alacağız” diye soruyor olmalısınız. Bildiğim bir örneği anlatayım. Zorlu Enerji’nin İkizdere HES Rehabilitasyonu Projesi için yaptığı çalışmayı okumanızı öneririm. Paydaş Katılımı Stratejisi ve Uygulama Planı başlıklı bu rapor, halkın proje hakkında ne düşündüğünü öğrenmeye çalışıyor. Çevre bilimciler, antropolog ve sosyologlar dört ay boyunca çalışıyor. Daha da ilginci, firma bu sürecin sağlıklı ilerlemesi için ÇED sürecini Ağustos 2011’de dondurma kararı alıyor. Raporun yayımlandığı tarih Mart 2012. Zorlu şu taahhüdü de veriyor: “Zorlu, topluma ve doğaya rağmen tek taraflı kararlar almayacağını bu çalışma ile başlatarak kamuoyuna beyan etmiştir. Yatırımının (çevresel ve sosyal) etki alanını sadece teknik bir mühendislik projesinin etkileri olarak değil, ulusal politikalardan başlayarak yerelde yaşayan insanın kaygılarına kadar geniş bir perspektifte belirleme isteğini bu çalışma ile başlatarak göstermiştir”. Rapor, insan merkezli bakış açısının egemen olduğu bir sektörden duymaya alışık olmadığımız bir şekilde, doğa merkezli bakış açısına da göz kırpıyor. Ekosistemlerin, doğal yaşamı olduğu kadar, toplumun yaşam alışkanlıklarını da şekillendirdiğine vurgu yapılıyor.
Zorlu Doğal Elektrik Üretimi A.Ş. İkizdere HES için 78 MW’lık (megavat) bir lisansa sahip. İşletmedeki kapasite ise 18,6 MW. Hukuki açıdan kapasite arttırımı için önlerinde bir engel yok ama yapılan değerlendirmeler ‘yeşil ışık’ yakmamış olacak ki bekliyorlar. Sonrasını veya şirketin diğer yatırımlarını ayrıntılarıyla bilemem ama bu örneğe bakarak Türkiye’de olmayan, yapılmayan bir işin yapıldığını söyleyebilirim. Gezi’den sonra bu ve benzeri çalışmalara daha çok ihtiyaç duyulacağı ortada. Türkiye ve dünya değişiyor, ezberleri bozmanın vaktidir.
Gezi Parkı Türkiye’de demokrasi ve çevre konusunda bir milat kabul edilebilir. Artık her şeyi ‘Gezi’den önce’ ve ‘Gezi’den sonra’ diye anlatacağız. Bu değişim süreci enerji sektörünü de çok yakından ilgilendiriyor. Özellikle de enerji yatırımlarının çevre ayağını.
Gezi’den sonra enerji alanında yatırım yapacakların daha dikkatli davranması şart. Bu uyarı sadece termik, hidroelektrik ve nükleer santral kurmak isteyenleri ilgilendirmiyor. Rüzgar veya güneş santrali kuracaklar da kurallara harfi harfine uymak zorunda. Gezi’den önce ‘formalite icabı’ bir çevre etki değerlendirme raporu alarak gerekli belgeleri tamamladığını düşünen yatırımcıyı kötü günler bekliyor. Gezi Parkı’yla sokağa dökülenlerin dünyadan haberi var. Yurt dışında bir santral yapılmadan önce halka sorulduğunu, karar süreçlerine halkın katılımın nasıl sağlandığını, evrensel çevre sorunlarının ve standartlarının neler olduğunu biliyorlar. Bundan böyle yöre halkına birkaç kuruş veririz, iş vaadiyle kandırırız, muhtarı satın alırız gibi babadan kalma taktikleri unutun. Hükümetteki tanıdıklara güvenmeyin. Projelerinizi en yüksek çevre standartlarında hazırlayın. Yöre halkına danışın, gerekirse onların istekleri doğrultusunda projenizi revize edin. Belki projeden vazgeçmek zorunda bile kalabilirsiniz ama bilin ki bu halka karşı bir şeyler yapmaktan daha kârlı bir iş olabilir. Sinop, Gerze’de yaşananları düşünün. Gezi ruhu aslında orada kendisini göstermişti. Anadolu Grubu bilinen her yolu denedi ama nafile. Halk geçit vermedi. Bunca hazırlık, yatırım boşa gitti. Aynı hataya, hele de millet ‘3-5 ağaç’ için ayaklanmayı alışkanlık haline getirdikten sonra düşmeyin. Bırakın bu iyi alışkanlık sizi de olumlu etkilesin. Daha saygın, kabul görür işlere imza atın.
“Peki, nasıl yol alacağız” diye soruyor olmalısınız. Bildiğim bir örneği anlatayım. Zorlu Enerji’nin İkizdere HES Rehabilitasyonu Projesi için yaptığı çalışmayı okumanızı öneririm. Paydaş Katılımı Stratejisi ve Uygulama Planı başlıklı bu rapor, halkın proje hakkında ne düşündüğünü öğrenmeye çalışıyor. Çevre bilimciler, antropolog ve sosyologlar dört ay boyunca çalışıyor. Daha da ilginci, firma bu sürecin sağlıklı ilerlemesi için ÇED sürecini Ağustos 2011’de dondurma kararı alıyor. Raporun yayımlandığı tarih Mart 2012. Zorlu şu taahhüdü de veriyor: “Zorlu, topluma ve doğaya rağmen tek taraflı kararlar almayacağını bu çalışma ile başlatarak kamuoyuna beyan etmiştir. Yatırımının (çevresel ve sosyal) etki alanını sadece teknik bir mühendislik projesinin etkileri olarak değil, ulusal politikalardan başlayarak yerelde yaşayan insanın kaygılarına kadar geniş bir perspektifte belirleme isteğini bu çalışma ile başlatarak göstermiştir”. Rapor, insan merkezli bakış açısının egemen olduğu bir sektörden duymaya alışık olmadığımız bir şekilde, doğa merkezli bakış açısına da göz kırpıyor. Ekosistemlerin, doğal yaşamı olduğu kadar, toplumun yaşam alışkanlıklarını da şekillendirdiğine vurgu yapılıyor.
Zorlu Doğal Elektrik Üretimi A.Ş. İkizdere HES için 78 MW’lık (megavat) bir lisansa sahip. İşletmedeki kapasite ise 18,6 MW. Hukuki açıdan kapasite arttırımı için önlerinde bir engel yok ama yapılan değerlendirmeler ‘yeşil ışık’ yakmamış olacak ki bekliyorlar. Sonrasını veya şirketin diğer yatırımlarını ayrıntılarıyla bilemem ama bu örneğe bakarak Türkiye’de olmayan, yapılmayan bir işin yapıldığını söyleyebilirim. Gezi’den sonra bu ve benzeri çalışmalara daha çok ihtiyaç duyulacağı ortada. Türkiye ve dünya değişiyor, ezberleri bozmanın vaktidir.
Kelebek etkisi
Özgür Gürbüz-BirGün/28 Temmuz 2013
Foto: E. A. Gürbüz |
Avrupa’nın
19 ülkesinde 17 farklı kelebek türü uzun yıllardır takip ediliyor. Sayıları not
alınıyor. Son araştırmalar gözlem altındaki kelebeklerin sayısının geçen 21
yılda yüzde 50 oranında azaldığını tespit etti. Avrupa Çevre Ajansı’nın
yayımladığı araştırma çayır ve meralarda görülen kelebeklere odaklanmış. 17
farklı kelebek türünün sekizinin sayısı azalmış. İki türün nüfusu aynı kalmış,
sadece bir türde artış tespit edilmiş. Kalan altı türün durumu belirsiz. Kelebek
yemediğimize (henüz) göre sorun yok diye düşünebilirsiniz ama bu bir hata olur.
Tehlike çanları çalıyor.
Rapora
göre kelebeklerin yok olmasının en büyük nedeni değişen tarım toplumu.
Kelebekler geleneksel tarımın yapıldığı yerleri seviyor. Buralarda biyoçeşitlilik
zengin, tek bir tür yerine onlarcası var. Çiftçiler ise tercihlerini
endüstriyel tarımdan yana yapıyor. Geleneksel tarım yapanlara sistem fazla şans
tanımıyor. Avrupa’da çayır ve mera kelebeklerinin sevdiği arazilerde yoğun
tarım uygulamalarının artması, tek tip ürünlerin yetiştirilmesi biyoçeşitliliği
azaltıyor, kelebek nüfusunu da. Bir başka neden de insanların sulak alanları ve
dağları terk etmeleri. İnsanların terk ettiği bu alanlarda otların boyu
yükseliyor, bakımsız bahçeler çoğalıyor ve küçük çalılarla doluyor. Kısacası, köylülerin
kentlere göç etmesi kelebekleri de etkiliyor.
KELEBEKLER NE
İŞE YARAR?
Gözümüze
hoş geldiği için biz öyle düşünebiliriz ama kelebeklerin doğada var olma nedeni
dekoratif amaçlı değil. Onların da ekolojik dengenin korunması için üstlendiği
görevler var. Polenleri yaymak, yaprak bitlerini ve çürümüş meyveleri yemek
gibi. Çürümüş meyvelerden koparılan parçalar onların doğada daha kolay çözülmelerini
sağlıyor. Kertenkeleden kuşlara, yarasalardan yılanlara kadar birçok hayvanın
kelebeklerle beslendiğini de unutmamak lazım. Bir de kelebek etkisi dediğimiz
bir şey var…
Kelebek
etkisi daha çok ‘kaos teorisi’yle
ilgili ama ekolojide de sıkça kullanılır. Yaşam döngüsünün bir bütün olduğunu,
halkanın en ufak parçasının zarar görmesinin sistemin bütününü etkileyeceğine
işaret eder. Ormanlar olmazsa kuşlar, balık olmazsa yunus, yunus olmazsa deniz
olmaz. Kelebekler doğanın en hassas türlerinden biridir. Kelebekler yok
oluyorsa doğa bilimciler bunu tehlikeli bir işaret olarak algılar çünkü bu,
başka türlerin de tehdit altında olduğunun işaretidir. İnsan nüfusunun
yarısının 21 yılda yok olduğunu bir düşünün. Şimdi soralım, tehlikenin farkında
mıyız?
MİLLİ PARKA HES
OLUR MU?
Aklı
başında insanlar tarafından yönetilen ülkelerde milli parklara ağaç, çiçek, kuş
ve benzeri börtü böcek görmeye gidilir. Biz ise milli parka maden, baraj,
inşaat görmeye gidiyoruz. Çok fena kalkınan bir ülkenin çocuklarıyız ne de
olsa. Milli değerlerimiz çimento, kürek ve dozer oldu. Bir de ayran var. Çimento
sevmeyeni öldürür, kürekten kaçanı döver, dozerin önüne yatanı da ezer geçeriz.
Bu kapsamda yürütülen, “milli parkların
millileştirilmesi” projesi sürüyor. Sıra geldi Türkiye’nin kelebeklerine.
Son
durak Antalya’nın Kemer İlçesi’ndeki Beydağları Sahil Milli Parkı. Milli Park’taki
Kesme Boğazı’nda HES yapımı gündemde. Burası Kemer Orkidesi ve Safranı gibi
nadir bulunan 32'si endemik, 111 bitki türüne ev sahipliği yapan bir bölge. Ege
Yenilenebilir Enerji A.Ş. adlı şirket burada 2 MW gücünde bir hidroelektrik santrali
kurmak istiyor. Küçük bir santral için yıllardır korunan milli park feda
edilecek. Kimse burada üretilecek elektriğe ihtiyacımız var mı diye sormuyor.
Hükümet durmadan artan elektrik talebinden bahsediyor ama yaptıkları talep
tahminleri durmadan yanılıyor. Türkiye’de enerjide plansızlık ve
kontrolsüzlüğün bedelini doğa ve bizler ödüyoruz.
ÇÖZÜM ÇOK
İkinci
olasılığı da düşünelim. Diyelim ki bu baraja ihtiyacımız var. Bu santralin
üreteceği elektrik bir tek rüzgar türbiniyle üretilebilir. Küçük barajlardan
elektrik üretmenin maliyeti 2-16, rüzgardan üretmenin maliyeti 5-16 dolar sent
arasında. Bir üçüncü yol daha var ki benim en sevdiğim; enerjiyi akıllı
kullanmak, tasarruf yapmak. Bu baraj yılda 5 milyon kilovatsaat civarında
elektrik üretecek. Tükettiğimiz elektriğin 52 binde biri kadar. Geceleri boşa
yanan neon ışıklarının veya bina aydınlatmalarının bazılarını kapatsanız yeter.
İşte bu yüzden Türkiye’de enerji politikalarının yetersiz olduğunu, iyi
yönetilmediğini durmadan söylüyoruz. İyi bir şeyler yapılsa onları da
yazacağız.
Belirtmekte
fayda var, milli parklara yenilenebilir enerji santrallerinin kurulmasının
önünü Adalet ve Kalkınma Partisi hükümeti açtı. 2010 yılında 5346 numaralı
kanuna koydukları bir ek fıkrayla (Ek fıkra: 29/12/2010-6094/5 md.) milli parklara bakanlık onayıyla
yenilenebilir enerji santrali yapılmasının önü açıldı. Çevrecinin
daniskası başbakanımızın başında olduğu hükümetten bahsediyorum. Hani, her yere
fidan dikenlerden. Anladınız siz onu.
Parfümler için hayvanları öldürmeyin
Özgür Gürbüz-BirGün/21 Temmuz 2013
Avrupa’da kozmetik ürünlerin hayvanlar üzerinde denenmesi
yasak Türkiye’de değil ama işin vicdan tarafına bakarsanız Türkiye önde. Türkiye’de
deneme işi bizzat bu kozmetik
ürünlerini kullanan hayvan türü, insanlar üzerinde de yapılıyormuş. Kısaca bizde
ayrım yok, herkes kobay. Bu durumda etik açıdan Avrupa’nın önünde olduğumuzu
söyleyebiliriz.
Türkiye’nin bu başarısından kazara, Sağlık Bakanlığı
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun 325 kozmetik ürününü denetlemesi
sonucunda haber aldık. İnsanların da denekler arasında olduğunu böylece
öğrendik. Denetlenen 325 ürünün 20 tanesinde küf ve maya sayısı ile mikrop
miktarı kabul edilebilir değerlerin üzerinde çıktı. Bebek şampuanından sabuna,
gül suyundan salyangoz kremine kadar birçok kozmetik ürünü sağlığa zararlı.
İçlerinden bir tanesinin adı bitkisel,
doğal mangolu şampuan; orjinali haliyle İngilizce. Bizim memlekette doğal olana natural demek makbul. Görüldüğü gibi bazı havalı kelimeleri
İngilizce yan yana sıralamak o ürünü yeşil
ürün yapmaya yetmiyor.
TÜRKİYE DE YASAKLAMALI
Piyasada satılan kozmetik ürünlerinin sağlığa zararlı
olması üzücü ve ürkütücü ama insanlar için bir anlamda uyarı niteliğinde. Bu
haber, hayvanların çektiklerini anlamak için bir duygusal bağ kurmanıza
yarayabilir. İnsanların kullandığı kozmetik ürünler birçok ülkede hayvanlar
üzerinde deneniyor; ilaçlar da öyle. Avrupa Birliği(AB) bir adım attı. Bitmiş kozmetik
ürünlerin hayvanlar üzerinde denenmesini 11 Eylül 2004’te yasakladı. Bu
ürünlerin içeriğinin hayvanlar üzerinde denemesine 11 Mart 2009’da, hayvanlar
üzerinde denenmiş her türlü kozmetik ürünün satışına da 11 Temmuz 2013’te son
verdi. Artık Avrupa’da, hazırlanışı sırasında veya sonrasında hayvan canı almış
bir kozmetik ürünü satın alma şansınız yok. Avrupa bundan sonra çözümü
laboratuvar deneylerinde arayacak. Hayvansız deney yöntemlerinin geliştirilmesi
için de 2007- 2011 arasında 238 milyon avroluk bir fon kullandırıldı. Türkiye’de
de benzer bir yasak hemen devreye girmeli yoksa bu firmaların deney
hayvanlarıyla ülkemizi üs edinmeleri söz konusu olabilir. Bir anlamda, eski
teknoloji transferine maruz kalabiliriz.
Avrupa kozmetikte deney yasağıyla ABD, Çin gibi
milyonlarca tüketiciye sahip diğer ülkelerin yapamadığını başarmış oldu. Yine
de tablo iç açıcı değil. Avrupa Birliği’ndeki yasak bazı istisnai durumlar
dışında kozmetik ürünlerinin hayvanlar üzerinde denetlenmesini yasaklıyor ancak
deterjan gibi birçok kimyasal ürün için benzer bir yasak yok. Avrupa’da her yıl
12 milyon hayvan deneylerde kullanılıyor. Kozmetikte deney yasağı 12 milyon
hayvandan sadece 2 bininin hayatını kurtaracak. Hayvan hakları savunucuları bu
durumdan memnun değil ancak kozmetikteki yasağın yeni deney yöntemlerinin
bulunmasına yarayacağını düşünüyor. Tıbbi
ilaçlar konusunda hayvan deneylerinden başka yöntemlere geçmek o kadar kolay
olmayacak. İlaç sektöründeki dev şirketleri ikna etmek kolay değil ama “bu daha başlangıç” diyelim.
KONTROL DEVLETTE
Türkiye’de hayvanlar üzerinde deney meselesi, Hayvan
Deneyleri Merkezi Etik Kurulu’nun (HADMEK) sorumluluğunda. Kurul’un 18 üyesi
var, 10’u bakanlıklardan geliyor. Bir de yerel kurullar (HADYEK) var. Genelde
üniversitelerin bünyesinde kuruluyor. Yerelde HADYEK yoksa orada hayvan deneyi
yapmak mümkün değil. Hayvanlar üzerinde deney yapacaklar HADYEK’ten izin almak
zorunda. Bu kurullarda da sivil toplumun temsili merkezdeki denetim birimi gibi
azınlıkta. Amaç, hayvanlar üzerinde yapılacak tüm işlemlerin etik yönden kabul
edilebilir sınırlarını belirlemek. Bu hayvanların ölmemesi anlamına gelmiyor
tabi. Türkiye’de fare, sıçan, tavşan, kobay, dağ sıçanı (golden hamster),
köpek, kedi, bıldırcın ve insan türü dışındaki primatlar deney hayvanı
olabiliyor. Sokak hayvanlarının deney hayvanı olması yasak ama denetlemeler ne
kadar iyi orası şüpheli. Hayvanların başına gelenleri daha iyi anlamak için
yerel etik kurulların çalışma ilkelerinden birkaç maddeyi yazmakta fayda var.
Madde 14- C: Ağır acı, stres ya da buna denk eziyet veren deneylerde bir
hayvanın bir defadan fazla kullanılmamasını sağlamak.
Madde 14-İ: Deney hayvanlarına gereksiz acı ve ağrı verecek deneylerin
uygun bir anestezi yöntemi uygulanmasını ve araştırmalarda uygun ağrı kesici ve
anestezi kullanılmasını sağlamak.
Kozmetik ürünler alırken hayvanlar üzerinde denenmemiş
olanlarını seçmek sizin elinizde. İlaç firmalarını yöntem değiştirmeye
zorlamak da. Bundan sonrası sizin vicdanınıza kalmış. Devrim sadece sokakta
değil zihinde, evde, mahallede kısaca her yerde gerçekleşecek. HES’leri görüp
ahlayıp vahlayanların elektrik tüketimini azaltma konusunda hiç çaba
göstermemesi, hayvanları sevdiğini söyleyenlerin parfümlerine veda edememesi,
falanca yemek için kilometrelerce yol yapılması hep içimizdeki bu yaman çelişkiyi
gösteriyor. Çelişkiler azaldıkça başka bir dünya özlemi de azalacak.
TRT payı yenilenebilir enerjiye ayrılsın
Özgür Gürbüz-BirGün/14 Temmuz 2013
Türkiye’de toplanan vergilerin yüzde 70’e yakını dolaylı vergi. Kazanandan vergi toplayamayan hükümet faturayı halka çıkarıyor. Petrolden, cep telefonundan, köprü ve otoyollardan topladığı dolaylı vergilerle bütçeyi denkleştirmeye çalışıyor. Bakan Mehmet Şimşek’in itirafıyla, deprem vergisi diye alınan paralarla “duble yol” yapıldığı ortaya çıkınca işin aslı daha iyi anlaşılmıştı. 2012’de petrolden elde edilen dolaylı vergiler 50 milyar TL’den fazla. Bu paralar kim bilir nerelerde harcanıyor? Doğru dürüst vergi toplanmadığı için herkesin mecburen tükettiği ve kayıt altına alınabilen harcamalardan alınan vergiler yüksek tutuluyor. Akaryakıt, cep telefonu, doğalgaz, zorunlu sigortalar, ÖTV, otoyol ve köprü ücretleri ve harçlar devletin ayıbını örtmek için kullandığı araçlar. Halbuki vergiyi kazanandan alsalar, akaryakıttan alınan vergiler azalacak, dolayısıyla otobüs biletinin ücreti düşecek. Cep telefonuyla konuşmak bu kadar pahalı olmayacak. Bu birinci sorunumuz. Kazananın ödemediği vergi başkalarından tahsil ediliyor. Vergi adaleti yerlerde sürünüyor.
İkinci sorunumuz ise toplanan vergilerin harcanmasıyla ilgili. Vergilerinizin nerede harcanacağına dair tek söz söyleyemiyorsunuz. Toplanan vergiler herkese hizmet veren kamusal yatırımlara gitse sorun yok ama öyle örnekler var ki insanı çıldırtacak cinsten. Sünni Müslüman olmayanların vergisinin diyanet bütçesine aktarılması, camilere ücretsiz elektrik verilmesi, ödediğiniz elektrik faturalarından TRT’nin masraflarının karşılanması gibi. Evet, dağıtım şirketleri elektrik enerjisi satış bedelinin yüzde ikisini faturalara yansıtıp, topladıkları parayı TRT’ye aktarıyor. Az buz değil, 2012 yılında elektrik faturalarından alınan TRT payı 660 milyon TL’den fazla. Hükümetin resmi propaganda aracı gibi çalışan bir kanala ben neden vergilerimle destek oluyorum? TRT’yle elektrik tüketiminin ne ilgisi var?
Enerji Bakanı Taner Yıldız geçenlerde TRT payının kaldırılma ihtimalinden bahsetti ama bu mesele artık yılan hikayesine döndü. Çoğumuz elektrik faturamıza üstünkörü bakıyoruz, belki de o nedenle ses çıkaran çok az. Önerim bu payın kaldırılması yerine yenilenebilir enerji yatırımlarına veya enerji verimliliğine aktarılması. Almanya’da benzer bir uygulama var. Tüketilen her kilovatsaat elektrik başına 5,27 avro sent (13 kuruş) alınıyor ve bu para rüzgar, güneş, jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına aktarılıyor. Bizde de TRT payı, aynı şekilde kullanılabilir. Bugün 100 liralık elektrik faturası ödeyen herkesten yaklaşık 12-13 kuruş TRT için kesiliyor. Miktar Almanya’yla kıyaslanamayacak kadar az ama ödediğimiz verginin doğru yere gitmesi anlamında örnek olabilir. Binasına yalıtım yapmak isteyenlere verilecek düşük faizli kredilere kaynak olabilir, güneş veya rüzgar enerjisine verilen alım garantisine eklenebilir. Böyle yapılırsa en azında elektrik için verilen para elektriğe gider. Bugünkü sistemde kömür ve nükleer gibi kirli kaynakların önünde hiçbir caydırıcı yaptırım olmadığı için yenilenebilir enerji kaynakları haksız rekabetle karşı karşıya kalıyor. Çevreyi kirletmemeye çalıştıkları için adeta cezalandırılıyorlar. Dillerden düşürülmeyen serbest piyasa bile enerji piyasası söz konusu olunca bir ucube aslında.
TURİSTİK MADEN
Elektrik faturalarından TRT’nin çıkması bu ülkenin tek garipliği değil. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çanakkale’de doğa turizmi potansiyelini ortaya koymak için bir “master” plan hazırladı. Bu plana Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği itiraz etti. Doğa turizmini öne çıkarması beklenen master planda ne ararsanız var. Çanakkale’nin termik santral potansiyeli, altın ve gümüş madenleri iyi bir şeymiş, sanki turizmle ilgiliymiş gibi raporda yer almış. Sadece durum değerlendirmesi yapsa iyi ancak raporda, “maden potansiyelinin geliştirilmesi, yeni yatakların ortaya çıkarılabilmesi” gibi turizmi baltalayacak cümleler de var. Kaz Dağları’nın talan edilmesine seyirci kalan Orman Bakanlığı’na bağlı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Çanakkale Şubesi, madenlerin doğa turizmini etkileme olasılığından bahsetmemiş. Turizm görmeyeli çok değişti herhalde. Turistler deniz yerine kömür madenine girip, altın madenlerinin siyanürlü havuzlarında yüzüyorsa iş başka. Termik santrallerin kül dağlarından hediyelik eşya yapmayı da öğrendik mi köşeyi döndük!
NÜKLEER SANTRAL TURİST KAÇIRIR
Raporun kaynak analizi bölümünde enerji santrallerinin ısınma ve yemek pişirme için önemine de değinilmiş ve aynen şu cümleye yer verilmiş: “Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır”. Bunu Akdeniz’e ve Karadeniz’in en bakir kıyılarından Sinop’a nükleer santral kurmak isteyen hükümete bağlı bir bakanlık söylüyor. Yıllardır bu konuda uyarı yapanları yalanlayan hükümet şimdi ne yapacak? Sizi penguen belgeseli de kurtaramaz artık. Gel de gülme acınacak halimize.
Türkiye’de toplanan vergilerin yüzde 70’e yakını dolaylı vergi. Kazanandan vergi toplayamayan hükümet faturayı halka çıkarıyor. Petrolden, cep telefonundan, köprü ve otoyollardan topladığı dolaylı vergilerle bütçeyi denkleştirmeye çalışıyor. Bakan Mehmet Şimşek’in itirafıyla, deprem vergisi diye alınan paralarla “duble yol” yapıldığı ortaya çıkınca işin aslı daha iyi anlaşılmıştı. 2012’de petrolden elde edilen dolaylı vergiler 50 milyar TL’den fazla. Bu paralar kim bilir nerelerde harcanıyor? Doğru dürüst vergi toplanmadığı için herkesin mecburen tükettiği ve kayıt altına alınabilen harcamalardan alınan vergiler yüksek tutuluyor. Akaryakıt, cep telefonu, doğalgaz, zorunlu sigortalar, ÖTV, otoyol ve köprü ücretleri ve harçlar devletin ayıbını örtmek için kullandığı araçlar. Halbuki vergiyi kazanandan alsalar, akaryakıttan alınan vergiler azalacak, dolayısıyla otobüs biletinin ücreti düşecek. Cep telefonuyla konuşmak bu kadar pahalı olmayacak. Bu birinci sorunumuz. Kazananın ödemediği vergi başkalarından tahsil ediliyor. Vergi adaleti yerlerde sürünüyor.
İkinci sorunumuz ise toplanan vergilerin harcanmasıyla ilgili. Vergilerinizin nerede harcanacağına dair tek söz söyleyemiyorsunuz. Toplanan vergiler herkese hizmet veren kamusal yatırımlara gitse sorun yok ama öyle örnekler var ki insanı çıldırtacak cinsten. Sünni Müslüman olmayanların vergisinin diyanet bütçesine aktarılması, camilere ücretsiz elektrik verilmesi, ödediğiniz elektrik faturalarından TRT’nin masraflarının karşılanması gibi. Evet, dağıtım şirketleri elektrik enerjisi satış bedelinin yüzde ikisini faturalara yansıtıp, topladıkları parayı TRT’ye aktarıyor. Az buz değil, 2012 yılında elektrik faturalarından alınan TRT payı 660 milyon TL’den fazla. Hükümetin resmi propaganda aracı gibi çalışan bir kanala ben neden vergilerimle destek oluyorum? TRT’yle elektrik tüketiminin ne ilgisi var?
Enerji Bakanı Taner Yıldız geçenlerde TRT payının kaldırılma ihtimalinden bahsetti ama bu mesele artık yılan hikayesine döndü. Çoğumuz elektrik faturamıza üstünkörü bakıyoruz, belki de o nedenle ses çıkaran çok az. Önerim bu payın kaldırılması yerine yenilenebilir enerji yatırımlarına veya enerji verimliliğine aktarılması. Almanya’da benzer bir uygulama var. Tüketilen her kilovatsaat elektrik başına 5,27 avro sent (13 kuruş) alınıyor ve bu para rüzgar, güneş, jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına aktarılıyor. Bizde de TRT payı, aynı şekilde kullanılabilir. Bugün 100 liralık elektrik faturası ödeyen herkesten yaklaşık 12-13 kuruş TRT için kesiliyor. Miktar Almanya’yla kıyaslanamayacak kadar az ama ödediğimiz verginin doğru yere gitmesi anlamında örnek olabilir. Binasına yalıtım yapmak isteyenlere verilecek düşük faizli kredilere kaynak olabilir, güneş veya rüzgar enerjisine verilen alım garantisine eklenebilir. Böyle yapılırsa en azında elektrik için verilen para elektriğe gider. Bugünkü sistemde kömür ve nükleer gibi kirli kaynakların önünde hiçbir caydırıcı yaptırım olmadığı için yenilenebilir enerji kaynakları haksız rekabetle karşı karşıya kalıyor. Çevreyi kirletmemeye çalıştıkları için adeta cezalandırılıyorlar. Dillerden düşürülmeyen serbest piyasa bile enerji piyasası söz konusu olunca bir ucube aslında.
TURİSTİK MADEN
Elektrik faturalarından TRT’nin çıkması bu ülkenin tek garipliği değil. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çanakkale’de doğa turizmi potansiyelini ortaya koymak için bir “master” plan hazırladı. Bu plana Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği itiraz etti. Doğa turizmini öne çıkarması beklenen master planda ne ararsanız var. Çanakkale’nin termik santral potansiyeli, altın ve gümüş madenleri iyi bir şeymiş, sanki turizmle ilgiliymiş gibi raporda yer almış. Sadece durum değerlendirmesi yapsa iyi ancak raporda, “maden potansiyelinin geliştirilmesi, yeni yatakların ortaya çıkarılabilmesi” gibi turizmi baltalayacak cümleler de var. Kaz Dağları’nın talan edilmesine seyirci kalan Orman Bakanlığı’na bağlı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Çanakkale Şubesi, madenlerin doğa turizmini etkileme olasılığından bahsetmemiş. Turizm görmeyeli çok değişti herhalde. Turistler deniz yerine kömür madenine girip, altın madenlerinin siyanürlü havuzlarında yüzüyorsa iş başka. Termik santrallerin kül dağlarından hediyelik eşya yapmayı da öğrendik mi köşeyi döndük!
NÜKLEER SANTRAL TURİST KAÇIRIR
Raporun kaynak analizi bölümünde enerji santrallerinin ısınma ve yemek pişirme için önemine de değinilmiş ve aynen şu cümleye yer verilmiş: “Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır”. Bunu Akdeniz’e ve Karadeniz’in en bakir kıyılarından Sinop’a nükleer santral kurmak isteyen hükümete bağlı bir bakanlık söylüyor. Yıllardır bu konuda uyarı yapanları yalanlayan hükümet şimdi ne yapacak? Sizi penguen belgeseli de kurtaramaz artık. Gel de gülme acınacak halimize.
Kiraz bulamıyorsanız kömür yiyin
Özgür Gürbüz-BirGün/7 Temmuz 2013
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bundan iki yıl önce Türkiye’nin İklim Değişikliği Eylem Planı’nı (İDEP) açıkladı. O gün bugündür “iklim değişikliğini durdurmak için ne yapıyorsunuz” diye sorduğumuzda hükümet bize bu belgeyi gösteriyor, ne yaptığımız ve yapacağımız orada yazıyor diyor. İklim konusunda Türkiye’nin ne yapacağını gösteren tek resmi belgede, her sektör için çeşitli eylemler belirlenmiş. Enerji’de şunu, ulaşımda bunu yapacağız deniyor. İşin garibi, yazılı onlarca eylemden bir tanesi bile küresel ısınmaya yol açan seragazı emisyonlarını şu kadar indireceğiz demiyor! Planın seragazı azaltım hedefinin olmaması, dostlar alışverişte görsün mantığıyla hazırlandığını zaten gösteriyordu. Geçtiğimiz hafta, Tüketiciyi ve İklimi Koruma Derneği’nin (Tüvik-Der), eylem planının ilk iki yılını değerlendiren yeni raporuyla bu defa detaylarıyla kral çıplak dendi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bundan iki yıl önce Türkiye’nin İklim Değişikliği Eylem Planı’nı (İDEP) açıkladı. O gün bugündür “iklim değişikliğini durdurmak için ne yapıyorsunuz” diye sorduğumuzda hükümet bize bu belgeyi gösteriyor, ne yaptığımız ve yapacağımız orada yazıyor diyor. İklim konusunda Türkiye’nin ne yapacağını gösteren tek resmi belgede, her sektör için çeşitli eylemler belirlenmiş. Enerji’de şunu, ulaşımda bunu yapacağız deniyor. İşin garibi, yazılı onlarca eylemden bir tanesi bile küresel ısınmaya yol açan seragazı emisyonlarını şu kadar indireceğiz demiyor! Planın seragazı azaltım hedefinin olmaması, dostlar alışverişte görsün mantığıyla hazırlandığını zaten gösteriyordu. Geçtiğimiz hafta, Tüketiciyi ve İklimi Koruma Derneği’nin (Tüvik-Der), eylem planının ilk iki yılını değerlendiren yeni raporuyla bu defa detaylarıyla kral çıplak dendi.
Tüvik-Der’in
işaret ettiği, plandaki “garip” eylemlerden bir tanesi şöyle diyor: “Kapalı sistem sulama yatırımlarının,
gerekli ve uygun yerlerde ulusal ve uluslararası kaynaklarla planlanmasına
devam edilmesi”. Süregelen bir işe devam edilmesi nasıl oluyor da yeni bir
eylem kabul ediliyor, pek anlaşılır değil. Bir başka örnek. Eylem Planı kamu
binalarında enerji verimliliğini arttırmak için enerji yöneticisi atanmasını
öneriyor. İyi de, bu “eylem” 2008 yılında yayımlanan bir yönetmelikte zaten belirtilmişti.
2011’de İklim Eylem Planı’na da eklenerek adeta sayfa doldurulmuş.
Daha
bitmedi. Enerji sektörü iklim değişikliğini körükleyen bir numaralı sektör.
Kömür de bir numaralı düşman. Bakın bizim eylem planında bu büyük tehlikeye
karşı nasıl önlem alınmış. Enerji bölümünün 3.1. maddesinde, “Yeni kurulacak santrallerde yerli
linyitleri kullanacak temiz kömür teknolojileri kriterlerinin belirlenmesi ve
uygulamayı özendirici tedbirlerin alınması” öngörülüyor. Çivi çiviyi söker
derler, kömür kömürü de söker mi acaba? İklim değişikliğinin bir numaralı
nedeni kömürü daha çok kullanarak iklim değişikliğinin nasıl durduracağız? Türkiye’nin
iklim mücadelesi böyle tarihi hamlelerle dolu. Türkiye, Çerçeve Anlaşması’na
imza attığında da, seragazı emisyonlarını ABD’den ve birçok Avrupa ülkesinden
daha fazla arttırdığı için övünen bir basın açıklaması yayımlamıştı. Daha fazla
seragazı çıkarmayı bir başarı sanmışlardı.
EYLEM PLANI
YALAN OLDU
İşin
daha da kötüsü, hükümet bile kendi icraatı olan eylem planını ciddiye almıyor.
İDEP’te yer alan bir başka eylem maddesinde, 2014 yılına kadar mevcut kömür
santrallerinde temiz teknoloji kullanımından bahsediliyor. Oysa yakın zaman
önce değiştirilen Elektrik Piyasası Kanunu’ndaki geçici 8. madde, bu
santrallere çevre yükümlülüklerinden muafiyet getirmişti. Kanun,
özelleştirilmesi planlanan EÜAŞ’ın elindeki santrallerin çevre mevzuatına
uyumuna yönelik yatırımların gerçekleştirilmesi ve çevre mevzuatı açısından
gerekli izinlerin tamamlanması amacıyla 31 Aralık 2018’e süre tanımıştı. Böylece
en basit filtreleri bile 20 yıldır takmayan bu santrallere ceza bile kesilemez
hâle gelindi. Bu sürenin üç yıl kadar uzatılması da Bakanlar Kurulu’nun iki
dudağı arasında. Böylece hükümet, kendi hazırladığı İklim Eylem Planı’nı da
delmiş oldu. Temiz teknoloji kullanımı planda var ama hiçbir zorunluluk yok.
Her şey şirketlerin keyfine bırakıldı.
***
KÖMÜR DEĞİL
KİRAZ
Tutarsızlık
iklim konusuyla sınırlı değil. Bursa’nın Keles ilçesine yapılmak istenen termik
santral de bu zihniyetin son marifeti. İlçede geçim tarım ve hayvancılıkla
sağlanıyor, çilek ve özellikle de kiraz üretimi yöre halkı için çok önemli.
Köylüler hallerinden şikayetçi değil ama “devlet baba” Keles’teki kömür
yataklarının kirazdan, çilekten, etten ve sütten daha önemli olduğuna karar
verip oraya termik santral yapılması için ihaleye çıktı. Rödevans ihalesini
Çelikler Madencilik şirketi kazandı. Santral 13 bin hektarlık bir alan
kaplayacak ve Harmanalanı ile Kozaağaç vadilerine yapılacak. Kurulu gücü de 270
MW olacak. Köylü isyanda. 4 Temmuz’daki halkı bilgilendirme toplantısı
protestolar nedeniyle yapılamadı. Köylü, Çevre Etki Değerlendirme raporuna imza
atan heyete kiraz fırlattı. “Kömür değil
kiraz” dedi. Bu ülkeyi yönetenlerin halkın taleplerine verdikleri yanıtlar
efsane olacak nitelikte. Park isteyene AVM, kiraz isteyene kömür öneriyorlar. Tarım
arazilerini santrallere, toplu konutlara, otoyollara feda ediyorlar. Bir gün
bize, “kiraz bulamıyorsanız kömür yiyin”
derlerse kimse şaşırmasın.
Bu
santralin üreteceği elektrik miktarını güneşle, rüzgarla ya da enerji tasarrufuyla
karşılayabiliriz. Güneş enerjisiyle bir kıyaslama yapalım. Keles’e yapılmak
istenen santralden üretilecek elektrik miktarı yaklaşık 1 milyar kilovatsaat
olacak. Enerji Bakanlığı’nın kabul ettiği güneş enerjisi potansiyeli bunun 380
katı. Tarlaları ziyan etmeye de gerek yok. Otoparkların, çatıların üstüne
paneller konulabilir. Hükümet adım atmazsa bir sonraki toplantıda yetkililere
kiraz yerine güneş paneli atılabilir, haberiniz olsun. Güneş paneli kirazdan
ağırdır.
Energy or Turkey: Which one will be consumed first?
Özgür Gürbüz-Perspectives/July 2013
For an ecologist, Turkey’s growth strategy shows some very alarming numbers. Producers looking for markets will be pleased with an economic mobility fed by consumption and Turkey’s domestic demand, but those who see the growth in Turkey in a positive light are ignoring the fact that in Turkey, audits and legal processes go unmanaged, sustainable development is given lip service but never acted upon, individuals’ ideas and suggestions fall on deaf ears, and social costs go unheeded. There are fresh offerings to the god of growth every day: rivers, forests, clean air, and human beings. Workers are killed at construction sites, rivers are blocked by dams, shorelines and forests are distorted by construction. Ecologists and supporters of market-focus growth might not be of the same mind most of the time, but both groups converge on one crucial point: Are there enough sources of energy to support Turkey’s economic growth? Or, as posed by an environmentalist: Will the effects of this growth impact natural assets at an acceptable level or not? In order to answer this question, it is important first to look at Turkey’s current energy situation, and then to look at the estimated demands in growth and energy
Leaving aside environmental problems that will be caused by the combustion of coal, oil, and nuclear energy for the moment, the strategic plan doesn’t even provide any notable progress in making Turkey less dependent on foreign energy sources. Almost all of the nuclear energy, oil, and natural gas that will form 53% of 2023’s primary energy generation will have to be imported. It is also important to note that the nuclear fuel providers and operators of the planned nuclear plants will be foreign companies. In addition, not all of the coal used in coal’s 37% share of total generation will be domestic. In 2011, 10% of electric energy generated by coal-burning power plants was generated with imported coal. New, planned coal-burning power plants will add to the power generated by existing power plants to generate even more electricity from coal in 2023. Today, power plants running on imported coal with a total capacity of 6,000 megawatts are in the process of review and evaluation from the Energy Market Regulatory Board in anticipation of receiving their licenses. Taking into account the imported coal and natural gas power plants that have applied for licensing, we can calculate that Turkey’s foreign energy dependency is currently around 70% and that it will not change much by 2023, despite the fact that the entire potential of domestic coal and hydroelectrics will be generating energy.
At first glance, it seems that demand for energy grows in parallel with an increase in growth. In 2000-2011, economic growth increased 4.36% overall, and the demand for electrical power increased 5.6%. In 2004, 2005, and 2010, we saw the opposite trend: As growth registered, respectively, 9.3%, 8.4%, and 9.2%, the rise in the consumption of electricity remained 6.2%, 7.1%, and 7.8%, respectively. In 2007, when growth was 4.7%, demand for electric power increased by 8.8%. The following year, Turkey’s economic growth was not substantial (0.7%) but the demand for electricity rose by 4.2%. Instead of insisting on a correlation, it seems wiser to talk about a “lack of control.” Not only does this observation reject the idea that there is a general increase in the demand for electricity, but it also highlights the fact that it is difficult to use and illusionary to expect domestic growth rates to estimate energy or electricity demand. An examination of electrical power demand shows us how these estimates are misleading.
For an ecologist, Turkey’s growth strategy shows some very alarming numbers. Producers looking for markets will be pleased with an economic mobility fed by consumption and Turkey’s domestic demand, but those who see the growth in Turkey in a positive light are ignoring the fact that in Turkey, audits and legal processes go unmanaged, sustainable development is given lip service but never acted upon, individuals’ ideas and suggestions fall on deaf ears, and social costs go unheeded. There are fresh offerings to the god of growth every day: rivers, forests, clean air, and human beings. Workers are killed at construction sites, rivers are blocked by dams, shorelines and forests are distorted by construction. Ecologists and supporters of market-focus growth might not be of the same mind most of the time, but both groups converge on one crucial point: Are there enough sources of energy to support Turkey’s economic growth? Or, as posed by an environmentalist: Will the effects of this growth impact natural assets at an acceptable level or not? In order to answer this question, it is important first to look at Turkey’s current energy situation, and then to look at the estimated demands in growth and energy
Dependence on external energy
sources
Turkey imports over 70% of its
energy.*1 One of the economic targets of the Justice and Development Party
(Adalet ve Kalkınma Partisi, or AKP) when they came into power was a major
increase in growth. But the AKP also wants to lessen Turkey’s dependency on
external sources for its domestic energy needs. The AKP’s desired increase in
economic growth has only been partially successful. In 2002 when they came to
power, Turkey depended on foreign sources for 69% of domestic energy needs; by
2010, this rate had increased to 73%. Turkey is dependent on foreign sources
for 98% of its natural gas and 92% of its petrol. New domestic explorations are
underway to make Turkey less dependent on foreign petrol sources, but there
hasn’t been any noteworthy activity to manage domestic demand. On the contrary,
policies supporting the construction of new highways, bridges, and private
vehicle ownership only promote petrol consumption. Turkey is decreasing its use
of natural gas in generating power and promoting the use of imported coal and
nuclear energy over imported natural gas. But the use of natural gas in private
households is widespread, and inadequate insulation in newly constructed
housing only serves to fuel the demand. In 2012, Turkey imported a record high
of 43 billion m³ of natural gas, up from 17 billion m³ in 2002. Even Deloitte’s
modest estimate indicated that by 2017 Turkey will import 50 to 60 billion m³
of natural gas per year.*2
Reducing dependence on imported
resources besides natural gas is essential, especially reducing the state’s
reliance on imported coal. In Turkey, 44% of domestic lignite pits are already
being used to generate power.*3 The Ministry is planning to harness the entire
potential of domestic coal to power the economy by 2023.*4 The ironic fact of
the matter, however, is that according to the Electricity Energy Market and
Supply Security Strategy Paper published in 2009, many natural resources –not just coal– will be entirely
consumed by the year 2023. Nevertheless, the Paper outlines the following
targets:
• Full use of hydroelectric
potential, technically and economically, for generating electricity by 2023.
• Increase of wind power installed
capacity to 20,000 megawatts by 2023.
• Maximized use of Turkey’s
600-megawatt geothermal electricity generation potential.
• All of which will result in the
reduction of the ratio of natural gas used in the total generation of power to
30%. (As of April 2012, natural gas comprised 47.1% of total power
generation.*5)
This strategic paper does not mention any specific targets for solar energy or energy efficiency - both of which would have been important in decreasing dependence on imported energy- and coal, another imported resource, is given the green light. The same government that plans to counteract its dependency on imported energy by constructing a hydroelectric plant on every river in the country also approves of imported coal; this ‘‘strategic’’ paper might not be so strategic after all. The paper is also unable to answer the pressing question of how Turkey will be able to shift to fully imported energy after the year 2023 when all of its domestic resources have been consumed. If over the next decade the increasing demand for energy does not slow, and if Turkey has indeed consumed all its domestic resources by utilizing the full potential of its domestic coal and hydroelectric energy sources by 2023 as planned, then it seems likely that Turkey is headed for an energy gap. As it is, the government is adamant that the demand for energy and growth will not slow.
This strategic paper does not mention any specific targets for solar energy or energy efficiency - both of which would have been important in decreasing dependence on imported energy- and coal, another imported resource, is given the green light. The same government that plans to counteract its dependency on imported energy by constructing a hydroelectric plant on every river in the country also approves of imported coal; this ‘‘strategic’’ paper might not be so strategic after all. The paper is also unable to answer the pressing question of how Turkey will be able to shift to fully imported energy after the year 2023 when all of its domestic resources have been consumed. If over the next decade the increasing demand for energy does not slow, and if Turkey has indeed consumed all its domestic resources by utilizing the full potential of its domestic coal and hydroelectric energy sources by 2023 as planned, then it seems likely that Turkey is headed for an energy gap. As it is, the government is adamant that the demand for energy and growth will not slow.
The Target: To consume all domestic
resources in the next ten years
Turkey’s primary energy demand is
predicted to increase by 90% and reach 218 billion TOE (tons of oil equivalent)
by 2023, up from around 115 million TOE in 2011. In 2011, plans had the share
of natural gas in primary energy being reduced from 32% to 23%; coal, at a 31%
share of primary energy, is set to increase to 37%. According to the Ministry,
in 2023 the percentage of nuclear energy will rise to a 4% share of primary
energy, up from zero. Interestingly, hydroelectric (currently 4%) and other
renewable energy resources (currently 6%) are not set to change at all, as is
the case with petrol (2011: 27%; 2023, projected: 26%.) Even if this
paper’s targets are met and all the hydroelectric potential is tapped, it will
not effect a proportional change because overall demand will have doubled.
Obviously, the ‘‘strategic plan’’ is not interested in any radical moves
towards sustainability in Turkey. By 2023, a full 90% of Turkey’s primary
energy demands will be generated by non-renewable resources: coal, oil, and
nuclear. This figure includes the Ministry of Energy’s planned use of half of
the nation’s wind energy potential (48,000 megawatts*6) and the energy generated
by the hydroelectric plants constructed on almost every river in Turkey. The
government’s own data suggests that Turkey’s economic growth cannot be
sustained by domestic resources alone; almost all the ‘‘domestic resources
approved by the government’’ will be consumed within ten years.
Leaving aside environmental problems that will be caused by the combustion of coal, oil, and nuclear energy for the moment, the strategic plan doesn’t even provide any notable progress in making Turkey less dependent on foreign energy sources. Almost all of the nuclear energy, oil, and natural gas that will form 53% of 2023’s primary energy generation will have to be imported. It is also important to note that the nuclear fuel providers and operators of the planned nuclear plants will be foreign companies. In addition, not all of the coal used in coal’s 37% share of total generation will be domestic. In 2011, 10% of electric energy generated by coal-burning power plants was generated with imported coal. New, planned coal-burning power plants will add to the power generated by existing power plants to generate even more electricity from coal in 2023. Today, power plants running on imported coal with a total capacity of 6,000 megawatts are in the process of review and evaluation from the Energy Market Regulatory Board in anticipation of receiving their licenses. Taking into account the imported coal and natural gas power plants that have applied for licensing, we can calculate that Turkey’s foreign energy dependency is currently around 70% and that it will not change much by 2023, despite the fact that the entire potential of domestic coal and hydroelectrics will be generating energy.
The constantly increasing energy
demand
We have briefly summarized the
energy aspect of the government’s strategic targets and have discovered that
the results of such a strategy would not create a solid energy future for
Turkey. There is a close relationship between energy and growth. In an economy,
the measure of growth is defined as the increase in the production of goods and
services. The production of more goods and the providing of more services go hand
in hand with increased energy consumption. It is important to remember that the
consumption of energy itself supports growth. But, at the same time, there are
consequences and damage caused by the energy that is considered the fuel for
growth. Mines and energy power plants cause irreversible damage to the
environment and increase Turkey’s contribution to global climate change. Since
1990, greenhouse gases emitted by Turkey have increased 124%; Turkey’s
emissions rate of 5.7 tons per capita is above global average.*7 Even ignoring
environmental issues, we are still faced with questions: Can Turkey’s energy
resources support Turkey’s anticipated growth? How much, and in what ways does
Turkey want to grow? The answer to this question is also the answer to
the first; how much Turkey wants to grow determines if Turkey’s energy
resources will be sufficient or not.
Turkey’s 8.8% economic growth in
2011 is used as an example to other nations struggling with economic crises,
but it is still a country where the quality and sustainability of growth is in
dispute. Here the word sustainability has two meanings. The first includes an
evaluation on an environmental basis, which is often neglected in Turkey. The
second describes the consciousness of growth. Let’s look at the second definition
of sustainability first. Turkey has been growing for 13 successive quarters.*8
Growth rates year-to-year have varied, but overall there is definite growth.
The global economic crisis did not cause a serious financial bottleneck in the economy
of Turkey, but it has caused zigzags on growth charts. After the economic
crisis of 2001, the economy of Turkey slowed to a growth rate of 5.7%, and only
crawled up to 6.2% in 2002. Record growth over this 12-year period was in 2004
with 9.4% growth. In 2008, after a dip, there was hardly any progress with a
recorded 0.06% growth, followed by recession at -4.8% in 2009. After that
year’s recession there were two years of booming growth, which again slowed in
2012 to 2.2% growth. Every 7 or 8 years, the economy of Turkey seems to suffer
a financial bottleneck due to internal and external factors. Although its
growth is often compared to China’s, growth in Turkey is not growing
exponentially like it is in China. Turkey’s growth is marked by fits and starts,
but shows an overall increasing trend.
At first glance, it seems that demand for energy grows in parallel with an increase in growth. In 2000-2011, economic growth increased 4.36% overall, and the demand for electrical power increased 5.6%. In 2004, 2005, and 2010, we saw the opposite trend: As growth registered, respectively, 9.3%, 8.4%, and 9.2%, the rise in the consumption of electricity remained 6.2%, 7.1%, and 7.8%, respectively. In 2007, when growth was 4.7%, demand for electric power increased by 8.8%. The following year, Turkey’s economic growth was not substantial (0.7%) but the demand for electricity rose by 4.2%. Instead of insisting on a correlation, it seems wiser to talk about a “lack of control.” Not only does this observation reject the idea that there is a general increase in the demand for electricity, but it also highlights the fact that it is difficult to use and illusionary to expect domestic growth rates to estimate energy or electricity demand. An examination of electrical power demand shows us how these estimates are misleading.
In 2005, the Turkish Electricity
Transmission Company (Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi, abbreviated as
TEİAŞ) estimated that energy demand in 2001 would be 262 billion kilowatts per
hour. However, in 2011, Turkey’s electrical demand remained steady at 230
billion kilowatts per hour. TEİAŞ’s 2005 estimate was off the mark by 12%. Some
might say that with such a vibrant electric market, it is difficult to predict
even six years into the future, and that 12% is an acceptable rate of error.
But there is another example: According to its high-demand scenario, TEİAŞ’s
October 2010 capacity report estimated that that year’s electrical demands
would stay just below 220 billion kilowatts per hour, a forecasted annual
increase of 5%. However, the actual annual increase was 9%. Obviously, the
issue is not only the accurate estimate of electrical demand for the future,
but for the present. If demand is not managed in Turkey, then we will be forced
to continue attempting to solve the energy problem based on policies of supply.
Without access to unlimited energy resources, this will inevitably cause
difficulties in the financial and political arenas.
The Ministry of Energy and Natural
Resources’ estimates point to a continuous increase in already high rates of
energy demands. Both TEİAŞ scenarios insist on continuing with the same
operational scheme despite the miscalculations from the previous years. In the
scenario where the demand for electricity is low, the annual average increase
is expected to be 6.5%; in the high-demand scenario, the average expected
increase rises to 7.5%. This means that in 2020, the gross demand will be
between 400 and 433 billion kilowatts per hour. Considering that consumption in
2012 was around 240 kilowatts per hour, those figures would indicate a
significant increase in demand over the next eight years. The Ministry may not
give such things as solar energy or energy performance much consideration, but
not everyone is of the same mind. Necdet Pamir, Chairman of the Energy
Commission of the opposition Republican People’s Party (Cumhuriyet Halk
Partisi, or CHP) believes that Turkey has the potential to generate enough
power even for the high-demand scenario: "Last year Turkey consumed 241
billion kilowatts per hour of electricity. The fact is, our resources are at a
level capable of meeting an average of 7% growth. We have a potential 100
billion kilowatts per hour from hydroelectric power plants, 12 billion
kilowatts per hour from wind energy, 16 billion kilowatts per hour from
geothermal energy and 380 billion kilowatts per hour from solar power. There
are also 116 billion kilowatts per hour from lignite and 35 billion m³ from
biogas. So in total there are resources adding up to over 700 billion kilowatts
per hour. This is surely far over our consumption of 241 billion kilowatts per hour".*9
But the picture Pamir paints doesn’t
make environmentalists happy, either. For many environmentalists in Turkey, the
use of coal and hydroelectric power plants crosses a red line. The important
issue is how to solve the energy problem without depleting all potential energy
sources. This can only be achieved through questioning energy performance and
demand. The so-called necessity for growth that pushes Turkey to consume more
energy itself needs to be discussed. There should be specifications for which
energy-intensive industries should be active and which should not be allowed to
operate or be
capped.
The Ministry of Energy and Natural
Resources estimates point to an ever-increasing high demand for energy. This is
not a position that is particular to the government; often, it misguides those
–like investors– who don’t know Turkey in great detail. These estimates are the
expression of a desire; they do not actually reflect the indication that energy
demand will increase. Supporters of classical financial theories for Turkey’s
sustained growth are dreaming of great increases in the per capita GDP.
Executives in the energy sector who believe in the probability of increased
demand have prepared their own scenarios based on continuous demand. Perhaps
both sides have the wrong idea; neither has considered using energy more
efficiently and more sustainably through a low-rate increase or even decreasing
energy demand. Neither has considered an economy composed of using less energy
to attain the same per capita GDP goals instead of relying solely on the idea of
an economy composed of energy-intense sectors manufacturing products with
higher added value. Turkey’s demand estimates have not –at least no yet–
reflected this idea. Germany, for example, produced 100 units of per capita GDP
by consuming 100 units of energy in 1990; in 2010, it produced 131 units of per
capita GDP by consuming 94 units of energy. The efficient use of energy has a
great role in this achievement.*10
Turkey has a lot of work to do in
energy efficiency. In order to achieve an increase of €1000 per capita GDP,
Turkey must consume an equivalent of 233 kilograms of petrol. The same economic
growth is achieved with the equivalent of 147 kilograms in Greece, 80 in
Switzerland, 141 in Germany, 123 in Italy, and 92 in Ireland.*11 Put in
different terms, Turkey consumes 2 to 3 times more energy than many countries
in Europe to produce the same product or to provide the same service. Even more
disheartening, while the rest of the world is trying to find new ways to use
energy more efficiently, Turkey has shown no development in this regard since
1990. In that year, Turkey consumed 242 kilograms of petrol to add €1000 to the
per capita GDP. In European countries whose economies are similar to Turkey’s,
there has been a marked change towards using energy in a more intelligent
manner; Turkey has not followed suit.
The secret to producing more with
less energy lies in the choices made in transportation, production, housing,
and industry. When more efficient machinery is used, when buildings are
insulated and public transportation is developed, the demand for energy
decreases, thus allowing for demand management. If we can manage the demand and
use of energy in an efficient way, there may be no need to construct the many
power plants that are currently underway, and economic growth could be realized
while consuming less energy.
Consumption as the source of growth in Turkey
We know that domestic demand
contributes greatly to growth in Turkey, so it is not surprising that the
present government would be encouraging a population boom.*12 If individual
consumption decreases, growth comes to a halt. An increase in population contributes
to growth through the corresponding increase in demand for consumer goods and
services. Despite its current population of 75 million, the government of the
Republic of Turkey is preparing a stimulus package for families with multiple
children. There is more reason for the government to act now because of the
anticipated decrease in population after 2050.
According to 2013 statistics, the
average number of children per woman in Turkey is two. If the downward trend
continues, Turkey’s population is expected to reach 84.24 million in 2023. The
population will peak at 93 million in 2050 before it begins to dip. In 2023,
the elderly (65 years and older) population is expected to reach 8.3 million,
or 10% of the total population. In 2075, the elderly population will constitute
an estimated 27% of the total.*13 Perhaps Prime Minister Erdoğan’s assertion
that families should have at least three children has as its foundation in the
fact that the elderly population will not be able to sustain domestic demand. Erdoğan
should not be concerned about the 2075 proportion of the elderly to the total
population, whose percentages are comparable to current rates in Europe. On the
contrary, he should be worried that the Turkish economy - without any
structural change - will be dependent on domestic demand for growth even 60
years from today. In many European countries - Sweden, Portugal, the United
Kingdom, Austria, and Finland, for example - the elderly already constitutes
27% of the total population.*14 Turkey’s booming construction industry, and its
activated commerce and transport sectors might well be the reasons behind the
government’s support of families with many children, but ecologically it is not
sustainable as a comparison between Turkey’s biological capacity and its
ecological footprint will tell us. In Turkey, the ecological footprint of per
person consumption is 2.7 global hectares; that is over 50% of the global
biological capacity. In other words, if everyone in the world consumed as much
as a citizen of Turkey, we would need 1.5 planets. The most striking data from
“Turkey’s Ecological Footprint,” a report compiled by the WWF and the Global
Footprint Network, is as follows: Despite the stability of the
Ecological Footprint per capita in Turkey, the footprint of consumption has
increased 150% in total. The main reason for this increase is the great
population increase that occurred from 1961 to 2007.*15
Considering that the individual
consumption rate hasn’t changed over the long term and that consumption increased
with the population increase (although those born in the 2000s tend to consume
more than those born in the 1960s) it is understandable why families in Turkey
–a country where consumption means growth– need to have more children to
sustain it. But understanding alone will surely not help Turkey reduce
ecological damage.
Other data presented in the report
is even more important. In the 1990s, Turkey was able to keep its ecological
footprint and its biological capacity in line, but since 2002 its ecological
footprint has been growing rapidly and since 2006 its biological capacity has
been decreasing.*16 We must evaluate the realization of the AKP’s growth
policies since their rise to power in 2002 with the subsequent increase in
Turkey’s ecological footprint as well as the decrease in its biological
capacity; Turkey’s growth policies aren’t only increasing energy consumption;
they are laying the foundations for ecological problems.
The very idea that this growth
policy and the excessive energy consumption that goes with it can be supported
by domestic resources alone must be called into question. Although it is
possible to have a balanced economy with only imported energy, like South
Korea, it wouldn’t be possible without exporting a large quantity of higher
added value products. There is another way for Turkey and for other countries.
Rather than trying to meet limitless consumption with limited resources, Turkey
could limit its consumption and allow the manufacture of primary products or
put caps on the arms industry.
One might find this too radical as a
suggestion. However, global temperatures could go up 1.5-2.5 degrees Celsius,
causing the extinction of various species of plants and animals. Now let’s ask
ourselves again: Is it really radical to suggest that we control the use of
resources expended on the production of luxury automobiles and combat
aircrafts?
Footnotes
*1.
In the 2010-2014 Strategic Plan of the Ministry of Energy and Natural Resources
of the Republic of Turkey this rate is announced as 73%, p: 22.
*2.
Turkey’s Natural Gas Market: Expectations and Developments 2012, Deloitte, p:
18.
*3.
Strategic Plan of the Ministry of Energy and Natural Resources of the Republic
of Turkey, 2010-2014: p: 24.
*4.
Ministry of Energy and Natural Resources of the Republic of Turkey Annual
Budget Presentation for 2013, p: 70.
*5.
Ministry of Energy and Natural Resources of the Republic of Turkey, An Outlook
on Energy in Turkey and in the World Presentation, transparency 19.
*6.
This data was last viewed on May 12, 2013 at
http://www.enerji.gov.tr/index.php?dil=tr&sf=webpages&b=ruzgar&bn=231&hn=&nm=384
&id=40696. 48,000 mw indicates the installed capacity of units constructed
in regions with winds of over 7 m/s.
*7.
TÜİK, Inventory of the Emission of Greenhouse Gases, 1990-2011.
*8.
This data was last viewed on May 12, 2013 at
http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1329715-turkiye-2012de--2-2-buyudu.
*9.
“We have the energy potential to meet seven per cent growth,” Dünya Newspaper.
This data was last viewed on May 12, 2013 at
http://www.dunya.com/yuzde-7-buyumeyi-karsilayacak-enerji-potansiyeline-sahibiz-187752h-p2.htm
.
*10.
Climate Protection and Growth, Federal Ministry for the Environment, Nature
Conservation and Nuclear Safety, p: 13.
*11.
Eurostat data for 2010, May 21, 2013.
*12.
Growth and Structural Problems in the Economy of Turkey, BETAM Research Notes,
edited by Prof. Dr. Seyfettin Gürsel.
*13.
TÜİK, Population Projections 2013-2075, February 14, 2013.
*14.
Eurostat, Projected Old-Age Dependency Ratio.
*15.
Turkey’s Ecological Footprint, WWF Turkey and the Global Footprint Network, p:
7.
*16. Turkey’s Ecological
Footprint, WWF Turkey and the Global Footprint Network, diagram 9.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)