İstanbul’u çevreleyen TEM Otoyolu ve ana arterlerin
yanındaki topraklarda yapılan ölçümler, Avrupa Birliği standartlarının çok
üstünde ağır metal kirliliğin tespit etti. Taşıt kaynaklı kurşun, çinko ve
bakır kirliliği hem araç içindekileri, hem yola yakın oturanları hem de yol
kenarlarındaki tarlalarda yetiştirilen ürünleri zehirliyor.
Özgür Gürbüz - Gazete Habertürk/7 Mayıs 2009
Avrupa Birliği’nin (AB)bir kilogram toprakta bulunmasına
izin verdiği kurşun miktarı en fazla 100 miligram. İstanbul’daki 1. Çevreyolu
kenarından alınan toprakta ise bu değer 1572 miligramı buluyor; yani tam 15
katı. Aynı yol üzerinde bulunan en yüksek çinko değeriyse kilogramda 522 mg. Bu
da AB sınır değerinin 2,5 katı.
1. Çevreyolu en kirlisi
Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü Araştırma
Görevlisi Mert Güney tarafından hazırlanan yüksek lisans tezinde, İstanbul
Anadolu Yakası’ndaki otoyol ve ana arterlerden 40’a yakın toprak örneği
alınmış. Bunlardan 16’sı TEM Otoyolu’nun Elmalı Baraj Havzası bölgesindeki
Molla Gürani Viyadüğü çevresinden. Sonuçlar, 2007 yılından itibaren
yasaklanmasına rağmen, özellikle kurşunlu benzinin kullanıldığı dönemden
kaynaklanan ciddi çevre kirliliğine işaret ediyor. Bunun dışında fren
balatalarından motor yağına kadar birçok noktadan ağır metal kirliliği meydana
gelebiliyor. Topraktaki kurşun miktarı, İstanbul 1. Çevreyolu (O1 Otoyolu)
civarında sınır değerin 15 kat üzerine çıkıyor. D20 Bağlantı noktasında ise 6,5
kat. Çinko kirliliği de yine 1. Çevreyolu’nda sınır değerin 2,5 kat üzerinde
tespit edilmiş. Sadece O2 Otoyolu’ndaki örnek noktalarında, çinko ve kurşun
değerleri sınır değerlerin altında kalıyor. Diğer noktalarda ise hep üstünde
çıkıyor.
Kanser Tehlikesi
Mart 2009’da uluslararası hakemli dergide yayımlanan ve
kabul gören tezin danışmanı Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Turgut Onay,
uzun süre yol kenarında çalışan, yaşayan insanlarla iyi bir havalandırma
sistemi olmayan araçlardaki sürücülerde, ağır metallerden kaynaklı solunum ve
sinir sistemi hastalıkları görülebileceğini belirtiyor. Bu kirliliğin
kansorejen etkilerine dikkat çeken Onay, “Sürekli bu bölgedeki yiyecekleri
yiyenler, bu yolları kullanan şoförler ve karayolları ekipleri için tehlike
daha da büyük. Bu kişilerde sağlık sağlık taraması yapılmalı” diyor.
Yol kenarına konut ve tarla olmaz
Tezi hazırlayan Araştırma Görevlisi Güney ise bu
kirlikten korunmak için şoförlerin araç içerisinde camlar kapalı seyahat
etmesini, havalandırma sistemlerini kullanmalarını ve filtre değişimi gibi
gerekli bakım işlemlerini mutlaka yaptırmalarını öneriyor. Güney, “1. Çevreyolu
ve E-5 daha kirli. Trafik yoğunluğunun çok olması ve uzun süredir bu yolların
kullanılıyor olması bunda etken. Yol kenarlarında, yapılaşma ve tarım amaçlı
kullanım için sınırlamalar getirilmeli. Özellikle yolların 10 metre yakınında
kesinlikle tarımsal amaçlı kullanım olmamalı” diyor. Buna karşın, E-5 üzerinde
birçok noktada yol kenarlarından başlayan tarım alanları görmek mümkün. Yine
yol kenarlarında TOKİ dahil birçok inşaat firmalarının bloklar halinde konutlar
inşa ettiği de gözlemleniyor. AB, kurşunlu benzini özellikle çocuklarda zeka
geriliğine yol açtığı için 1993 yılında yasaklamıştı.
***
Numune Alınan Yer
|
Kurşun (Azami/Asgari) (Mg/Kg)
|
Çinko(Azami/Asgari) (Mg/Kg)
|
O1 Otoyolu
|
1572,5 / 560,2
|
522,1 / 407
|
O2 Otoyolu
|
88,1 / 50,5
|
193,2 / 161,3
|
O4 Otoyolu
|
227,8 / 128,1
|
350,3 / 258,4
|
D100 Otoyolu
|
133,7 / 78,3
|
330,1 / 241,7
|
D20 Bağlantısı
|
645,8 / 204,9
|
433,6 / 264,5
|
O4-D100 Bağlantısı
|
133,7 / 78,3 3
|
30,1 / 241,7
|
Elmalı Baraj Havzası
|
104,2 /34
|
275,8 / 138,1
|
Avrupa Birliği sınır
değerleri kurşun için azami 100 mg/kg; çinko içinse 200 mg/kg olarak
belirlenmiştir.
***
Otoyolda camı açıp yolculuk yapmayın
Aracınızda camlar açık seyahat etmeyin.Havalandırma
sisteminizi düzenli bakımdan geçirin.Klimalarınızın filtrelerini değiştirin,
yakıt tasarufu yapacağım diye klimayı kapatıp kendinizi zehirlemeyin.Yola yakın
evlerde oturuyorsanız yola bakan camlarınızı açmamaya çalışın.Yol kenarında
yetişen sebze ve meyveleri almayın.Evleri hem gürültü hem de ağır metal içeren
tozlardan korumak için yol kenralarına tahta perdeler yapılmalı.Yolda çalışan
işçiler gerekli tedbirleri almadan çalışmamalı.
