Hasankeyf'in kaderi bankalarının elinde

Mart ayında temel atılması beklenen Ilısu barajı için yabancı ihracat kredi bankaları kilit durumda. Barajın yapımını üstlenen konsorsiyumun yabancı ortakları, kredi garantisi için Avusturya, Almanya ve İsviçre ihracat kredi bankalarından gelecek olumlu haberi bekliyor.

Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 7 Şubat 2006

Milattan sonra 4. yy.'a kadar uzanan ve Hasankeyf şehrini sular altında bırakacak baraj projesi için kredi garantisi arayan firmalar, ihracat kredi bankalarından yanıt bekliyor. Bankalardan olumlu yanıt gelirse, barajın inşasının önündeki büyük bir engel kalkmış olacak. Daha önceki girişimde İngiliz firması Balfour Beatty'nin önderliğindeki firmalar, kredi garantisi alamayınca 2001 yılında projeden çekilmişlerdi. Nurol İnşaat ve Ticaret A.Ş. önderliğinde kurulan yeni konsorsiyum ise çalışmaları 2005 başında hızlandırdı ve Mart ayında barajın temelini atmaya hazırlanıyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nün işveren olduğu projenin finansmanının yüzde 100 dış krediyle sağlanması hedefleniyor. Avusturyalı VA Tech firmasının önderliğinde bir grup banka tarafından sağlanacak kredilerin bir bölümü ticari, bir bölümü de hazine garantili. 2400 MW'lık (megavatlık) Atatürk, 1800MW'lık Karakaya, 1330MW'lık Keban barajlarından sonra 1200 MW'lık kurulu gücüyle Türkiye'nin dördüncü büyük barajı olması beklenen Ilısu için istenen dış kredi tutarı da 1 milyar 200 milyon Euro. Aralık ayında yapılan bilgilendirme toplantısında bu paraya Hasankeyf'in tarihi ve kültürel varlıklarının korunması ve kurtarılması için kullanılacak olan 25 milyon Euro'nun da dahil olduğu belirtilmiş. 2006 yılında baraj inşaatı için 179 milyon YTL, kamulaştırma işleri için de 30 milyon YTL bu paradan ayrılacak.

İsviçre ihracat kredisi bankası ERG (Swiss ECA), 2005 yılında yeniden güncellenen Çevresel Etki Değerlendirme Raporu (ÇED) ve göç edecek insanları yeniden yerleştirmek için hazırlanan planları, sivil toplum kuruluşlarının yorumlarını almak için kamuoyuna açtı ve 20 Şubat'a kadar yanıt bekliyor. Raporların uluslararası standartlara uygun olmaması bu kredilerin önünü kesebilir. Bu durumda konsorsiyumu oluşturan firmalar yerli finansman arayacak. Türkiye'de yürütülen kampanyaya destek veren ECA-Watch(İhracat Kredi Ajansı İzleme Örgütü) gibi uluslararası kuruluşlar, gönderilen dökümanların daha önce kredi kuruluşlarının kriterlerine takılan dökümanlardan farklı olmadığını öne sürüyor ve onay alamayacağını düşünüyor. Bu kuruluşlara göre ÇED raporunun Türkçe hazırlanmamış olması bile yeter sebep. Projeden etkilenecek olan insanların bilgilere rahatlıkla ulşması aranan standartlardan.

Jet-ski alın!
Hasankeyf Gönüllüleri Derneği Başkanı Arif Aslan, Hasankeyf'i taşıma planlarına karşı çıkıyor. Aslan, "Nurol firması yetkilileri köprüyü, Zeynel Bey Türbesi'ni Batı Rahman eteklerine götüreceklerini ve sadece 2 bin mağaranın sular altında kalacağını söylüyor. Köprüyü dağa götürebilirsiniz ama altından suyu nasıl geçireceksiniz?" diye soruyor. Geçtiğimiz günlerde yöreyi ziyaret eden Nurol firmasının yetkilisi Yunus Bayraktar'ın "jet-ski alın, sal alın. Buraya turistler sörf yapmaya gelecek. Değişik su sporları öğreneceksiniz" dediğini ve halkın bu sözlere tepki gösterdiğini anımsatan Aslan, "DSİ'nin ve firmaların tutumunda hiçbir değişiklik yok. 2,5 milyon hektarlık verimli toprak su altında kalacak. Belediyeler, sivil toplum ve halk bu işin içinde değil. Halk, turizm yatırımı beklerken, ellerindeki son turizm hazinesini de kaybetmek üzere" diyor. Aslan iki küçük barajla Hasankeyf'in kurtarılabileceğini ve kimsenin yatırıma karşı olmadığını da ekliyor.

56 belediyenin de katılımıyla oluşturulan Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi, 17-18 Şubat'ta Batman'da bir forum ile miting düzenleyecek. Akademisyenler, belediyeler, çevre örgütleri ve Nurol firması yetkilileri panelin davetlileri arasında.

Ilısu Konsorsiyumu

İnşaat İşleri Ortak Girişimi
Nurol İnşaat ve Ticaret A.Ş.
Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Çelikler İnşaat A.Ş.

İnşaat İşleri Yapım Ortağı
Ed. Zülbin AG (Almanya)

İnşaat İşleri Proje ve Koordinasyon
Stucky Ltd. (İsviçre)
Temelsu Uluslararası Mühendislik

Elektromanyetik İşler
VA tech Hydro GmbH&Co. (Avusturya)
Alstom Ltd. (İsviçre)

Mühendislik ve Müşavirlik
Colenco Power Engineering Ltd. (İsviçre)
Maggia Engineering Ltd. (İsviçre)
Dolsar Mühendislik
Ralsar Mühendislik