3 Nisan 2018 tarihinde dünyada 450 nükleer reaktör kuruludur ancak bunların hepsi çalışmamaktadır. Yapımı sürdüğü öne sürülen 55 reaktörün asıl durumu da tabloda özetlenmiş, nükleer enerjiden vazgeçen ülkelerden örnekler verilerek daha doğru bir kıyaslama yapılmasına çalışılmıştır. Tabloyu incelemeden önce şu üç veriyi göz önünde bulundurmanızı öneririm.
- Dünyada nükleer santrallerin toplam elektrik enerjisi üretiminde payı bugün %11 civarındadır. 1996’da bu oran %17,6’ydı.
- UAEA’nın 2050 tahminine göre nükleer santrallerin toplam elektrik enerjisi üretiminde payının %4,8 ila %12,1 arasında olacağı öngörülmektedir.
- Diğer ülkelerin yenilenebilir enerji kurulumlarıyla kıyaslama yapabilmeniz için Türkiye'nin tüm santrallarının kurulu gücünün 85 bin megavat (85GW) olduğunu hatırlatalım.
Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Kaynak gösterirken bu
sayfanın adresini verebilir (https://bit.ly/2IonTvF) ve/veya Özgür Gürbüz -
@ozzgurbuz şeklinde belirtebilirsiniz.
Dünyada nükleer enerji (Analiz: Özgür Gürbüz)
|
|||
Yapımı süren reaktör
|
Kurulu gücü (MW)
|
Aslında ne oluyor?
|
|
ABD
|
2
|
2234
|
ABD nükleer reaktör sayısı
uzun zaman sonra 100’ün altına düştü. Ülkede 1996’dan bu yana “yeni” nükleer
reaktör yapılmıyor ve yapımı süren 2 reaktörün de diğer yeni reaktörler gibi
zarar göze alınıp iptal edilme olasılığı yüksek. Nükleer enerji yenilenebilir
enerji ve gazla rekabet edemediği için son yıllarda kapanmalar ve iptal
edilen planlarla anılıyor. 2017’de yapımından vazgeçilen Summer2 ve 3
reaktörleri bu duruma iyi bir örnek.
|
Almanya
|
-
|
-
|
Fukuşima öncesi 17 nükleer
reaktöre sahip dünyanın en büyük ekonomilerinden Almanya nükleer santralların
hepsini 2022’ye kadar kapatma kararı aldı. Şu ana kadar 10 reaktör kapatıldı
kalan 7 tane de 4 yıl içinde kapatılacak. Almanya halihazırda elektrik
ihtiyacının %35’e yakınını güneş+rüzgar ve biyokütleden karşılıyor.
|
Arjantin
|
1
|
25
|
Küçük ölçekli deneme reaktörü.
|
Avusturya
|
-
|
-
|
Bitirilen tek reaktörünü halk
istemediği için çalıştırmadan kapattılar.
|
Bangladeş
|
1
|
1080
|
Rusya’nın kredi sözüyle
başlanılan bir iş. Finansmanın %90’ı Rusya’dan sağlanıyor ve Bangladeş
borçlandırılıyor. 12 milyar dolarlık kredi 28 yılda ödenecek.
|
BAE
|
4
|
5380
|
Nükleerden çıkan Kore BAE’ne
nükleer yapıyor.
|
Belarus
|
2
|
2220
|
Bu projeyi de Rusya finanse
ediyor ve enerjide Belarus’u kendisine bağımlı kılıyor.
|
Çin
|
18
|
19016
|
Sayı çok görünse de sizi
yanıltmasın. Çin dünyanın en çok enerji tüketen ülkesi ve buna rağmen nükleer
öncelikli tercih değil ve elektrik üretimine katkısı düşük. Elektrik
tüketiminin sadece %3,5’i nükleerden karşılanıyor. 2017 sonunda hidro hariç
ülkedeki yenilenebilir enerjinin (rüzgar+güneş+biyokütle vb.) elektrik
üretimine katkısı nükleerin 2 katı.
|
Danimarka
|
-
|
-
|
Nükleeri hiç olmadı, elektrik
talebinin %60’a yakınını yenilenebilir enerji karşılıyor.
|
Endonezya
|
-
|
-
|
Ulema nükleer enerjiyi islama
uygun bulmadı.
|
Finlandiya
|
1
|
1600
|
Sinop’a talip Fransızların
dünyaya en gelişmiş nükleer diye tanıttığı (EPR) bu reaktörün yapımı 10 yıl
gecikti ve tek reaktörün maliyeti 2012’deki remi açıklamaya göre 3,8 milyar
dolardan 10 milyar $’a çıktı. Finlandiyalı şirket ile Fransız-Alman ortaklık tahkimlik
oldu.
|
Fransa
|
1
|
1630
|
Elektrik tüketiminin % 75’ini
nükleerden sağlayan dünyanın nükleer devi Fransa, nükleer enerjinin
elektrikteki payını 2025’te %50’ye düşürmeyi planlıyor ve bu doğrultuda bazı
nükleer reaktörleri kapatacak. Şimdiden oran %71’e düştü. Buradaki EPR
reaktörü de Finlandiya’daki gibi teknik sorunlarla karşılaştı ve 2007’de
yapımına başlanan reaktör hâlâ bitirilemedi.
|
G. Kore
|
4
|
5360
|
Kore, kendi nükleer reaktörünü
üretebilen sayılı ülkelerden ve enerjide dışa bağımlılık oranı Türkiye’den
daha yüksek. Buna rağmen 2017’de nükleerden çıkış kararı aldı. G. Kore,
elektrik ihtiyacının üçte birini karşılayan 24 nükleer reaktörünü kapatacak,
sadece yapımı süren 2 reaktörü bitirecek. Onlar da ömrü tamamlanınca
kapatılacak.
|
Hindistan
|
6
|
3907
|
Hindistan’ın UAEA listesinde
yapımı sürüyor denilen 6 reaktörden bir tanesinin (PFBR) inşasına 2004
yılında başlandı. 14 yıldır bitirilemedi. Kakrapar3-4, 8 yıldır bitmedi.
Rajasthan7-8’in yapımı da 7 yıldır sürüyor. Bir reaktörün yapım süresinin 4-5
yıl olması beklenir. Öte yandan Hindistan dünyanın en iddialı yenilenebilir
enerji hedeflerine sahip. 2022’ye kadar 175 GW hedefleri var ve bunun 62 GW’ı
gerçekleşmiş durumda. Güneş ve rüzgar başrolde.
|
İrlanda
|
-
|
-
|
Nükleeri hiç olmadı ve yapmama
kararı var.
|
İspanya
|
-
|
-
|
Sosyalist hükümet zamanında
nükleer santralları kapatma kararı aldı, 1 tane kapatıldı, 7 reaktör kaldı. Planlanan
yeni reaktör yok.
|
İtalya
|
-
|
-
|
Çernobil sonrası ülkedeki 4
reaktörü de kapattı. Halk oylamaları sonucunda nükleer santral kurmama kararı
aldı.
|
Japonya
|
2
(!)
|
2653
|
UAEA rakamlarının en yanıltıcı
olduğu ülke Japonya. Fukuşima sonrası bu iki reaktörün yapılmayacağını herkes
biliyor ama UAEA listeden çıkarmamakta ısrar ediyor. Fukuşima öncesi 54
nükleer reaktör olan ülkede şu anda 7 tane gerçekten çalışan reaktör var.
Nükleerin elektrik üretimine katkısı %30’lardan %3,6’ya düşmüş durumda.
Japonya enerji verimliliği ve güneş enerjisi konusunda Fukuşima sonrası
atılıma geçti. Güneş kurulu gücü 50 GW’a yaklaştı.
|
Norveç
|
-
|
-
|
Dünyanın en zengin
ülkelerinden. Hiç nükleer santrali olmadı.
|
Pakistan
|
2
|
2028
|
Pakistan-Çin ilişkilerinin bir
parçası bu iki reaktörün yapımına 2015 ve 2016’da başlandı.
|
Rusya
|
5
|
3398
|
Rusya’daki 5 reaktörün ikisi 32
MW gücünde deniz üstü reaktörleri ve 11 yıldır bitirilemedi. Leningrad 2-2
2010’da, Novovorenzh2-2 ise 2009’da başladı, hâlâ bitmedi. Rusya, nükleer
santral ihracını hedef belirlediği için ülkesinde nükleer endüstriyi ayakta
tutmaya çalışıyor. Bu santrallar da bir ihtiyaçtan kaynaklanmıyor ve
inşaatlar gecikiyor.
|
Slovakya
|
2
|
880
|
Mochovce 3 ve 4 numaralı
reaktörler 31 yıldır yapılan reaktör listesinde. Yapımına 1987 yılında
başlanan bu reaktörler listeye bir ülke daha eklemekten başka bir işe
yaramıyor. İnşaatın planlandığı gibi sürmediği ortada.
|
Ukrayna
|
2
|
2070
|
Ukrayna da listede 32 yıldır
bitirilemeyen Khmelnitski 3 ve 4 reaktörleriyle varlık gösteriyor.
|
Yunanistan
|
-
|
-
|
Nükleer santrala karşılar.
Elektrik tüketiminin %8’i güneşten sağlanıyor.
|