Özgür Gürbüz-BirGün/22 Eylül 2015
Birleşmiş
Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) son raporuna göre Türkiye’de yaşayan
nüfusun yüzde 63,8’i aşırı kilolu ya da obez. Macaristan’ın Budapeşte kentinde
22-23 Eylül’de düzenlenecek Avrupa Komisyonu’nun tarımla ilgili 39. oturumundan
önce yayınlanan FAO raporu, Avrupa ve Orta Asya’daki nüfusun beslenme
seviyesine dikkat çekiyor.
Rapora göre Avrupa
ve Orta Asya’da yetişkin nüfusun yüzde 55’ten fazlası aşırı kilolu ya da obez.
Milyonlarca kişi anemik ya da iyot, demir ve A vitamini yetersizliğine sahip.
Çocuklarda dengesiz beslenme, büyüme durmasıyla birlikte daha birçok soruna yol
açarak pek çok ülkede endişe verici boyutlara ulaşmış durumda. Türkiye’de bu
sorunlardan nasibini alıyor.
Yetişkin erkeklerin %43’ü aşırı kilolu
Türkiye nüfusunun
yüzde 63,8’i aşırı kilolu ya da obez. Bu istatistik Türkiye’yi Avrupa ve Orta
Asya ülkeleri arasında en kötü durumdaki beşinci ülke yapıyor. 20 yaş üstü
yetişkinlerde aşırı kilo ve obezite yaygınlığı sırasıyla Malta, İzlanda,
Yunanistan, Litvanya, Türkiye, Birleşik Krallık (İngiltere), Macaristan,
Portekiz, Slovenya, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Letonya, Almanya ve
Gürcistan’da görülüyor. Türkiye’de yetişkin erkeklerin yüzde 43’ü, kadınlarınsa
yüzde 31’i aşırı kilolu. Obezite verilerinde ise kadınların oranı erkeklerden
fazla. Türkiye’deki yetişkin kadınların yüzde 33’ü, erkeklerin ise yüzde 20’ye
yakını obez.
Kansızlık da sorun
Türkiye’nin
bir başka sorunu da kansızlık. Beş yaşın altındaki çocuklarda anemi görülme
oranında (prevalans) Türkiye 53 ülke arasında dokuzuncu sırada yer alıyor.
Özbekistan, Kırgızistan ve Azerbeycan’ın ilk üç sırada yer aldığı bu sorunun
beş yaş altı çocuklarda görülme oranı ise yüzde 30. Hamile kadınlarda bu oran yüzde
28,1’e gerilese de Türkiye’yi 53 Avrupa ve Orta Asya ülkesi arasında en kötü
sekizinci ülke yapıyor.
Türkiye’de hem
çocuklarda hem de yetişkinlerde iyot eksikliği sorunu görülürken, yetişkinlerde
A vitamini eksikliği görülme oranı da yüzde 15’leri buluyor. İyot eksikliği
görülme oranı yetişkinlerde yüzde 75’lere kadar çıkıyor ve Türkiye’yi en yüksek
orana sahip ilk beş ülkeden biri yapıyor. Çinko yetersizliğinde de Türkiye 53
ülke arasında 11. sırada yer alıyor.
FAO Avrupa ve
Orta Asya Bölgesel Ofisi gıda güvenilirliği uzmanı Eleonora Dupouy, raporun
sonuçlarını, “Tarımsal üretimin birkaç temel gıda ürününde odaklanması tek
çeşit beslenme düzenlerinin oluşmasına ve yaygın mikrobesin yetersizliklerine
yol açıyor” sözleriyle yorumluyor.
***
Türkiye’de obezite ve aşırı kilo sorunu
Türkiye
|
Aşırı
kilo + obezite (%)
|
Aşırı
kilo (%)
|
Obezite
(%)
|
|||
Erkek
|
Kadın
|
Erkek
|
Kadın
|
Erkek
|
Kadın
|
|
62,7
|
64,9
|
43,3
|
31,7
|
19,4
|
33,2
|
|
Kaynak: FAO
***
Rapordan bazı başlıklar
- Tüm yaş gruplarında A vitamini, D vitamini, folik asit, iyot ve kalsiyum yetersizlikleri bulunuyor.
- 5 yaş altındaki çocuklarda aşırı kilo ve obezite yaygınlığı en çok Arnavutluk, Gürcistan, Bosna Hersek, Slovenya, Ermenistan, Malta, Azerbaycan, Portekiz, Bulgaristan, İsrail, İtalya, Rusya Federasyonu ve Karadağ’da görülüyor.
- Çocuklarda iyot yetersizliği Orta Asya’da yüzde 39’dan Kuzey Avrupa’da yaklaşık yüzde 60’a çıkıyor.Kansızlık, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülen bir sağlık problemi.
- Kansızlığın en yüksek düzeyde görüldüğü yer ise Orta Asya ülkeleri.
- Orta Asya’da yüzde 38’den fazla insan şiddetli A vitamini eksikliğinden etkileniyor. Aynı sorun Batı Balkanlar’da ve Doğu Avrupa’da da görülüyor.
- Sağlıksız beslenme düzenleri, bölgede yüzde 30’un üzerinde hastalığa ve sakatlığa neden olarak bulaşıcı olmayan hastalıkların başlıca tetikleyicisi oluyor.
