Özgür Gürbüz-BirGün / 7 Şubat 2024
 |
| Foto: Fatih Pınar |
Biz aslında bir depremi felakete dönüştüren koşulları ve dönüştürenleri unutmamaktan bahsediyoruz. Kahramanmaraş’ta zemin kattaki pastanenin kestiği kolon nedeniyle 36 kişiye mezar olan Ezgi Apartmanı’nı unutamayız. Kolonu keseni de göz yumanı da…
Yapı denetimi ticari bir faaliyete dönüştüren, bu yüzden de bugün yerle bir olan 40 bin binanın sorumlusu bu çarpık yapılaşma sistemini icat edenleri de unutamayız. Dere çakılı ve kum kullanılan İsias Oteli’ni yapanları da.
Kentsel dönüşümü rantsal dönüşüme çeviren, yeşil alanıyla, nüfus planlamasıyla, sosyal alanlarıyla birlikte planlanması gereken bir dönüşüme sırtını çeviren siyasetçileri de unutamayız.
Asbestli inşaat ve yıkıntı atıklarını ayrıştırmadan, verimli arazilere ve yerleşim yerlerinin yakınlarına kontrolsüz bir şekilde yığanları da unutamayız.
Seçim kazanmak, rant sağlamak amacıyla imar barışı ve affı çıkarıp, kentsel plan ve güvenlik kurallarını ihlal ederek, binlerce insanın hayatını riske atanları da unutamayız.
86 milyon nüfusun yüzde 37’sini beş kente tıkıştıran, rantı artırdığı için dikey betonlaşmayı teşvik eden, fay hatlarını ciddiye almadan yapılaşmaya izin veren yerel yöneticileri de merkezi idareyi de unutamayız.
Büyük bir deprem bekleyen 16 milyonluk İstanbul’u daha da büyütmeye çalışan, Kanal İstanbul gibi projelerle deprem sonrası karşılaşılacak afetin boyutlarını artırmayı planlayan çılgınları da unutamayız. Bu suçları işleyenler koltuklarından edilmeden, adalet karşısına çıkarılmadan acılar hafifler mi?
İhmalleri, hataları, çıkarları için insanların
hayatlarını önemsemeyenleri ve yapılması gerekenleri yapmayanları unutursak, 6
Şubat’ta, 17 Ağustos’ta kaybettiklerimizi de unutmuş sayılırız. Hataylılar dün
yaptıkları protestolarla, ihmalleri olduğunu düşündükleri siyasi parti
temsilcilerini unutmadıklarını, iktidar ya da muhalefet ayırt etmeden
gösterdiler. Biz uzaktakilerin de aynı tepkiyi vermesi gerekir ki
yitirdiklerimizin fotoğraflarına, dostlarımızın yüzüne bakabilelim. Deprem
öncesi bizi yönetenlere tüm hatalarına rağmen oy vermeye devam edersek hiçbir
şeyin değişmeyeceğini anlamamız ve herkese anlatmamız gerekiyor. Çoğu insan bu
ilişkiyi kuramıyor, onlara kızarak, küserek pes edemeyiz.
Geçmişteki hataları tekrarlayanlar kadar kentlerimizi geleceğe hazırlanmayanlar
da suçlu. Yeniden inşa edilen kentlerde beton kalitesi dışında ne değişiyor?
Yeşil alanları, bisiklet yolları ve yaya alanlarıyla yeni kentler mi
planlanıyor yoksa yıkılan binanın yerine yenisi mi dikiliyor. TOKİ’nin ya da
inşaat şirketlerinin yaptığı yeni apartmanların kaçında üst düzey yalıtım,
çatısında güneş paneli koyup elektrik üretmeye olanak tanıyacak bir planlama
var?
Birbirlerini gölgelemeyen binalar mı yapılıyor yoksa güneyi kuzeyi bilmeyen mimarların çizdiği pencereli beton bloklar mı? Geleceğin akıllı evleri mi inşa ediliyor yoksa 60-80 yıl ayakta kalması dışında bir beklentimizin olmayan klimaya bağımlı hücreler mi? Deprem sonrası elektriksiz kalan kentlerimizi mikro şebekelerle, güneş enerjisi gibi şebekeden bağımsız seçenekler ve elektrik depolama tesisleriyle donattık mı? Geri dönüşümden yeraltına alınmış altyapıya, atık sularını arıtacak tesislerden elektrik şarj istasyonlarına kadar her şeyi planlanmış, dört dörtlük kentler kurarsak, depremde yitirdiklerimize en saygın özürlerimizi göndermiş, onların anısını Türkiye’nin en modern yerleşim yerlerini kurarak yaşatmış olmaz mıyız?
Hatırlamak böyle bir şey, unutmak ise
bildiğimizi okumak.
