Nazlı, bakan eliyle denizine kavuştu

Dalyan’daki rehabilitasyon merkezinde tedavisi biten Caretta Caretta türü deniz kaplumbağası Nazlı, Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu tarafından denize bırakıldı. Koruma altındaki kaplumbağaların yumurta bırakmaya da başladı. Geçtiğimiz yıl kaplumbağalar 20 bin yumurta bırakmış, yumurtalardan çıkan 7 bin yavru Caretta denize ulaşmıştı.

Özgür Gürbüz-Gazete Habertürk / 14 Haziran 2009 *

Türkiye’deki 14 Özel Çevre Koruma Bölgesi’nden biri olan Dalyan’ın İztuzu sahili, Caretta Caretta olarak bilinen onlarca deniz kaplumbağaları her yıl ev sahipliği yapıyor. Yumurtalarını bırakmak için onlarca kilometre yolu kat ederek İztuzu’na gelen kaplumbağalar gece yumurtalarını bırakıp denize geri dönüyor. Cumartesi sabah erken saatlerde ise yaklaşık bir yıl önce ağzında olta ve başında bir yarayla bulunan Nazlı adlı kaplumbağa, özel hasta havuzundan denize doğru yola çıktı. Dalyan’daki Deniz Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma, Rehabilitasyon ve Bilgilendirme Merkezi’nde tedavi edildikten sonra denize bırakılan ve Nazlı adı verilen kaplumbağayı Merkez’de ziyaret eden Çevre ve Orman Balanı Veysel Eroğlu, Nazlı’nın denize doğru taşınmasına da yardım etti. İztuzu’nda kumsala bırakılan Nazlı, medya ve devlet erkanının ilgisi nedeniyle önce bir nazlandı ama yüzünü vuran ilk küçük dalgayla Akdeniz’in yolunu tuttu. Eroğlu daha sonra, kumsala yumurta bırakan bir kaplumbağayı izledi ve ona kızının adı olan Ayşenur adını verdi.

32 derecede dişi, 26’da erkek oluyorlar
İribaş olarak da bilinen “Caretta caretta”lar dünyada neslini sürdürebilen sekiz deniz kaplumbağası türünden biri. Sadece Akdeniz’de yuvalayan Caretta’lar, sesten ve ışıktan uzak, gerekli iklim koşullarına uygun olduğu için her yıl Mayıs-Ekim ayları arasında İztuzu Plajı’nın yolunu tutuyor. Kumsalın denize yakın ıslak bölümünü geçen kaplumbağalar, daha içerideki sıcak kumları severse, arka ayaklarıyla 50-60 cm derinliğinde bir çukur kazıp pinpon topu büyüklüğünde 50-150 yumurta bırakıyor. Her 2-3 yılda bir buna benzer 3-5 yuva yapan dişi kaplumbağalar daha sonra denize dönüyor. Ortamın sıcaklığı 32 dereceleri bulursa yumurtadan dişi, 26’lara inerse erkek kaplumbağa çıkıyor. 2008 yılında yaklaşık 20 bin yumurta bırakılmış. Bunların 7 bini küçük adımlarla denize ulaşmayı başaran yavru “Caretta”lara dönüşmüş. İstatistiklere göre bu 7 bin yavrudan ergen kaplumbağa olacakların sayısı 30 ile 50 arasında. Yani, oran binde 3 ile 5.

Özel Çevre Koruma Bölgesi görevlileri ve Pamukkale Üniversitesi’nden Biyoloji Bölümü öğretim üyelerinden Doç Dr. Yakup Kaska önderliğinde bir grup öğrenci ise yumurtlama dönemi boyunca geceleri kumsalı dolaşıp, yuvaları tilki ve martılardan korumak için özel kafeslerle koruyor. Rehabilitasyon Merkezi’nde de çalışan gençler, Dalyan Deltası’ndaki Nil kaplumbağaları ve Caretta’ların korunması ile izlenmesi için 2008’de 129 bin YTL bütçe ayrılmış. Bölge bu yatırım ve emeğin karşılığını ise her yıl Dalyan’ı ziyaret eden 500 bin turistten alıyor.

***
“Belediye başkanları hapse düşebilir”
Göçek-Dalyan Özel Çevre Koruma bölgelerini inceleyen Çevre Bakanı Veysel Eroğlu, sahil şeridindeki kaçak yapıların mutlaka yıkılacağını, buna göz yuman belediye başkanlarının da görevden alınacağını söyledi. Muğla bölgesinde uydu aracılığıyla kaçak yapıların tarandığını belirten Eroğlu, “Kaçak yapıya göz yuman, imar planına uygun olmadığı halde izin veren belediye başkanlarını açık bir şekilde uyarayım. Kanuna aykırı işlem yaptıkları için İçişleri Bakanlığı gereğini yapar, görevden alınabilir, hapse de düşebilirler” dedi.