3 türbinle işe başladılar 28 milyonluk ihracat kapasitesine ulaştılar
1998 yılında Türkiye'nin ilk rüzgar santralini Çeşme'de kuran Demirer Holding, 2006 yılında 3 yeni rüzgar santrali daha kuracak. 3 adet türbinle işe başlayan Demirer Holding Türkiye'nin ilk ve tek kanat üretimi yapan fabrikaya da sahip ve bu yıl için 28 milyon euroluk ihracat anlaşmasına imza attılar.
Özgür Gürbüz-Referans Gazetesi / Şubat 2006
Bozcaadaki evinde dinlenmeye çalışırken, Ada'nın bıktıran rüzgarları Önder Demirer'e soluğu Almanya'da, rüzgar enerjisiyle ilgili bir fuarda aldırmış. Fuarda rüzgar enerjisinin çok geliştiğini gören Demirer, 2-3 gün içerisinde yatırım kararı almış ve 8 gün sonra, Mayıs 1996'da rüzgar ölçümlerine başlanmış. 1997 sonunda sonuçların olumlu çıkması sonucu 3 türbin sipariş eden Demirer Holding, Şubat 1998'de türbinlerden ilk elektriği üretmeye başlamış. Arkasından da ilham perisi olan Bozcaada'da, 10 megavat güce sahip 17 türbinin temelleri atılmış. Bu 17 türbin şimdi adanın ihtiyacının 30 katı enerjiyi Çanakkale'ye veriyor ve 30 bin kişinin elektrik ihtiyacını karşılıyor.
Demirer Holding, bu yıl 3 yeni rüzgar santrali daha devreye sokacak. Çeşme'de 40, Çanakkale Burgaz'da 30 ve İntepe'de 15MW'lık üç ayrı projeyi hayata geçirecek. Kurulacak türbinlerin kanatları da İzmir'de Alman Enercon firmasıyla beraber kurdukları fabrikada üretilecek. Bu yıl kapasite arttırımına giden kanat fabrikası yılda 1000 adet kanat üretebiliyor ve üretimin yüzde 60'ı ihraç ediliyor. Demirer Holding Yönetim Kurulu Üyesi Önder Demirer, geçen yıl 8,4 milyon euro olarak gerçekleşen ihracatın, kesinleşen anlaşmalarla 28 milyon euroya ulaştığını söylüyor. 2007 yılında da üretilen kanatların bir bölümü Datça ve Manisa'da kuracakları santrallerde kullanılacak.
Türkiye'de rüzgar enerjisine yatırım yapmak isteyenlerin sorunu kredi bulmak. Önder Demirer, daha önceki deneyimleri ve Enercon gibi Almanya rüzgar enerjisi pazarının lideri bir şirketle ortak yatırım yapmalarının kendilerine avantaj sağladığını düşünüyor ve ekliyor: "Diğer ülkelerde, konvansiyonel enerji kaynaklarının yol açtığı harici(çevresel) maliyetler hesaplanıp bu fark, rüzgar enerjisinden üretilen elektrik satın alınırken teşvik olarak veriliyor. Bizde hiçbir teşvik olmamasına rağmen yapabiliyoruz ama çok iyi rüzgarlı yerler olması, çok iyi türbin kullanılması lazım. Türkiye'de bankalar rüzgarı fazla bilmiyor, yabancı bankalar da Türkiye kanunlarını. Kur farkı gibi problemler var". YEK'in ilerlemesi için bizim taslakta önerdiğimiz 5 euro sent'lik sabit fiyat olmalıydı diyen Önder Demirer, yasanın eksikliklerini şöyle özetliyor: "Son anda Ali Babacan tarafından bu yasa geri çekildi. O gün ortalama fiyatın 4,5 euro sent'in altında olması bizim istediğimiz 5 sent'lik sabit fiyattan alım garantisini bir sübvansiyon gibi gösterdi. Bugün ortalama fiyat 5,3 euro sent. Bugün olsa, kanun belki de istediğimiz gibi çıkardı. Şimdi yabancı bankalar sorun çıkarıyor; senin uzun vadeli satış anlaşman yok, alımın YTL üzerinden ve geçen seneki fiyattan diyor. Bankaları ikna etmek zor. Ayrıca Bakanlar Kurulu'nun her yıl, ortalama fiyatın yüzde 20 fazlasını verip vermeyeceği de belli değil". Almanya'da alım garantisinin 8,2 sent'ten 6 yıl boyunca sürdüğünü sonra da yüzde 20 düşürülüp, ömürboyu devam ettiğine dikkat çekiyor. Rüzgarın kilovatsaatine, yatırımların yüzde 30'unun hibe edildiği Yunanistan'da 7, İtalya'da 10 euro sent veriliyor. Çok büyük teşvik istemediklerini belirten Demirer, "5 sent istenmişti, bugün ortalama fiyat 5 euro sent. Sabitlense yatırımcı önünü görecek ve daha rahat kredi bulacaktı" diyor.
Rüzgarın sanıldığının aksine çok düzenli bir kaynak olduğunu anlatan Demirer, her gün iki rüzgar santrallerindeki yetkilililerle "rüzgar-toto" oynadıklarını ve tahminlerinin doğru çıktığını anlatıyor. Çeşme'de yılda 4,5 milyon kilovatsaat üretim yapacaklarını planlamışlar ve 8 yıldır çalışan santralin ortalaması 4,6. Bozcaada tahminleri 34 milyonmuş ve 5,5 yıllık ortalama 36 milyon olarak gerçekleşmiş. İki santral birbirlerine uzak olmalarına rağmen aynı paralelde elektrik üretmiş. Yağışların çok değişebildiğini ama rüzgarda durumun öyle olmadığını söylüyor. Bir sürü teknik analiz ve rapora sahip olan Önder Demirer'i Türkiye'nin potansiyeliyle ilgili şaşırtan bir başka gelişme ise Almanya'da gördüğü kabartma harita olmuş. Rusya'nın üstünün tamamen düzlük ve tam Türkiye'ye gelen Karadeniz'in üstünün en alçak yer olduğunu farkeden Demirer, haritanın hikayesini şöyle anlatıyor: "O kabartma haritadan rüzgarların Kuzey Kutbu'ndan tam bize geldiğini görüyorsunuz. O kadar veriden sonra kabartma bir dünya haritasına bakarak durumun bu kadar net görüleceği hiç aklıma gelmemişti. Karadeniz'in ucunda, Rusya'daki dağların etkisi yüzünden daha düşük rüzgar var. Sinop'ta örneğin ama düşük dediğim oran bile Almanya'dan daha yüksek. Oraya da kurulabilir. Ben kurarmıyım bilmiyorum, bu bürokrasiyle uğraşmaktan bıktım".
Türkiye'nin tek kanat fabrikası
Yılda 1000 adet 24 metrelik kanat üretmesi planlanan fabrikanın yatırım maliyeti 15 milyon dolar. 2002 yılında kurulan fabrikada 425 kişi çalışıyor. 2005 yılında tamamen ihracata yönelik üretim yapan fabrikada üretilen kanatlar Almanya, İtalya, Yunanistan, Polonya ve Estonya gibi ülkelere ihraç edildi. Bu yıl üretimin yüzde 40'ı Türkiye'de kurulacak rüzgar santrallerinde kullanılacak. Enercon Aero Endüstrisi A.Ş., İzmir Serbest Bölgesi'nde, 12 bin metrekaresi kapalı olmak üzere 30 dönüm arazi üzerinde kurulu.
Hasankeyf'in kaderi bankalarının elinde
Mart ayında temel atılması beklenen Ilısu barajı için yabancı ihracat kredi bankaları kilit durumda. Barajın yapımını üstlenen konsorsiyumun yabancı ortakları, kredi garantisi için Avusturya, Almanya ve İsviçre ihracat kredi bankalarından gelecek olumlu haberi bekliyor.
Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 7 Şubat 2006
İsviçre ihracat kredisi bankası ERG (Swiss ECA), 2005 yılında yeniden güncellenen Çevresel Etki Değerlendirme Raporu (ÇED) ve göç edecek insanları yeniden yerleştirmek için hazırlanan planları, sivil toplum kuruluşlarının yorumlarını almak için kamuoyuna açtı ve 20 Şubat'a kadar yanıt bekliyor. Raporların uluslararası standartlara uygun olmaması bu kredilerin önünü kesebilir. Bu durumda konsorsiyumu oluşturan firmalar yerli finansman arayacak. Türkiye'de yürütülen kampanyaya destek veren ECA-Watch(İhracat Kredi Ajansı İzleme Örgütü) gibi uluslararası kuruluşlar, gönderilen dökümanların daha önce kredi kuruluşlarının kriterlerine takılan dökümanlardan farklı olmadığını öne sürüyor ve onay alamayacağını düşünüyor. Bu kuruluşlara göre ÇED raporunun Türkçe hazırlanmamış olması bile yeter sebep. Projeden etkilenecek olan insanların bilgilere rahatlıkla ulşması aranan standartlardan.
Jet-ski alın!
Hasankeyf Gönüllüleri Derneği Başkanı Arif Aslan, Hasankeyf'i taşıma planlarına karşı çıkıyor. Aslan, "Nurol firması yetkilileri köprüyü, Zeynel Bey Türbesi'ni Batı Rahman eteklerine götüreceklerini ve sadece 2 bin mağaranın sular altında kalacağını söylüyor. Köprüyü dağa götürebilirsiniz ama altından suyu nasıl geçireceksiniz?" diye soruyor. Geçtiğimiz günlerde yöreyi ziyaret eden Nurol firmasının yetkilisi Yunus Bayraktar'ın "jet-ski alın, sal alın. Buraya turistler sörf yapmaya gelecek. Değişik su sporları öğreneceksiniz" dediğini ve halkın bu sözlere tepki gösterdiğini anımsatan Aslan, "DSİ'nin ve firmaların tutumunda hiçbir değişiklik yok. 2,5 milyon hektarlık verimli toprak su altında kalacak. Belediyeler, sivil toplum ve halk bu işin içinde değil. Halk, turizm yatırımı beklerken, ellerindeki son turizm hazinesini de kaybetmek üzere" diyor. Aslan iki küçük barajla Hasankeyf'in kurtarılabileceğini ve kimsenin yatırıma karşı olmadığını da ekliyor.
56 belediyenin de katılımıyla oluşturulan Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi, 17-18 Şubat'ta Batman'da bir forum ile miting düzenleyecek. Akademisyenler, belediyeler, çevre örgütleri ve Nurol firması yetkilileri panelin davetlileri arasında.
Ilısu Konsorsiyumu
İnşaat İşleri Ortak Girişimi
Nurol İnşaat ve Ticaret A.Ş.
Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Çelikler İnşaat A.Ş.
İnşaat İşleri Yapım Ortağı
Ed. Zülbin AG (Almanya)
İnşaat İşleri Proje ve Koordinasyon
Stucky Ltd. (İsviçre)
Temelsu Uluslararası Mühendislik
Elektromanyetik İşler
VA tech Hydro GmbH&Co. (Avusturya)
Alstom Ltd. (İsviçre)
Mühendislik ve Müşavirlik
Colenco Power Engineering Ltd. (İsviçre)
Maggia Engineering Ltd. (İsviçre)
Dolsar Mühendislik
Ralsar Mühendislik
Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 7 Şubat 2006
İsviçre ihracat kredisi bankası ERG (Swiss ECA), 2005 yılında yeniden güncellenen Çevresel Etki Değerlendirme Raporu (ÇED) ve göç edecek insanları yeniden yerleştirmek için hazırlanan planları, sivil toplum kuruluşlarının yorumlarını almak için kamuoyuna açtı ve 20 Şubat'a kadar yanıt bekliyor. Raporların uluslararası standartlara uygun olmaması bu kredilerin önünü kesebilir. Bu durumda konsorsiyumu oluşturan firmalar yerli finansman arayacak. Türkiye'de yürütülen kampanyaya destek veren ECA-Watch(İhracat Kredi Ajansı İzleme Örgütü) gibi uluslararası kuruluşlar, gönderilen dökümanların daha önce kredi kuruluşlarının kriterlerine takılan dökümanlardan farklı olmadığını öne sürüyor ve onay alamayacağını düşünüyor. Bu kuruluşlara göre ÇED raporunun Türkçe hazırlanmamış olması bile yeter sebep. Projeden etkilenecek olan insanların bilgilere rahatlıkla ulşması aranan standartlardan.
Jet-ski alın!
Hasankeyf Gönüllüleri Derneği Başkanı Arif Aslan, Hasankeyf'i taşıma planlarına karşı çıkıyor. Aslan, "Nurol firması yetkilileri köprüyü, Zeynel Bey Türbesi'ni Batı Rahman eteklerine götüreceklerini ve sadece 2 bin mağaranın sular altında kalacağını söylüyor. Köprüyü dağa götürebilirsiniz ama altından suyu nasıl geçireceksiniz?" diye soruyor. Geçtiğimiz günlerde yöreyi ziyaret eden Nurol firmasının yetkilisi Yunus Bayraktar'ın "jet-ski alın, sal alın. Buraya turistler sörf yapmaya gelecek. Değişik su sporları öğreneceksiniz" dediğini ve halkın bu sözlere tepki gösterdiğini anımsatan Aslan, "DSİ'nin ve firmaların tutumunda hiçbir değişiklik yok. 2,5 milyon hektarlık verimli toprak su altında kalacak. Belediyeler, sivil toplum ve halk bu işin içinde değil. Halk, turizm yatırımı beklerken, ellerindeki son turizm hazinesini de kaybetmek üzere" diyor. Aslan iki küçük barajla Hasankeyf'in kurtarılabileceğini ve kimsenin yatırıma karşı olmadığını da ekliyor.
56 belediyenin de katılımıyla oluşturulan Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi, 17-18 Şubat'ta Batman'da bir forum ile miting düzenleyecek. Akademisyenler, belediyeler, çevre örgütleri ve Nurol firması yetkilileri panelin davetlileri arasında.
Ilısu Konsorsiyumu
İnşaat İşleri Ortak Girişimi
Nurol İnşaat ve Ticaret A.Ş.
Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Çelikler İnşaat A.Ş.
İnşaat İşleri Yapım Ortağı
Ed. Zülbin AG (Almanya)
İnşaat İşleri Proje ve Koordinasyon
Stucky Ltd. (İsviçre)
Temelsu Uluslararası Mühendislik
Elektromanyetik İşler
VA tech Hydro GmbH&Co. (Avusturya)
Alstom Ltd. (İsviçre)
Mühendislik ve Müşavirlik
Colenco Power Engineering Ltd. (İsviçre)
Maggia Engineering Ltd. (İsviçre)
Dolsar Mühendislik
Ralsar Mühendislik
Hasankeyf'ten vazgeçmek, barajdan vazgeçmekten daha (mı) kolay
Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 4 Şubat 2006
2001 yılında Balfour Beatty ve baraj yapımına talip olan diğer firmalar, sivil toplum kuruluşlarından gelen baskılardan tedirgin olan İngiliz Hükümeti ve ihracat kredi ajanslarının da geri adım a tmasıyla projeden vazgeçmiş, Hasankeyf tartışmaları da son bulmuştu. Ancak, ilk olarak 1954 yılında Dicle Nehri'nin toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesi kapsamında gündeme gelen, 1971'de yazıya dökülen ve 1982'de fizibilite raporu hazırlanan projeden vazgeçmek, Hasankeyf'ten vazgeçmekten daha zor gibi gözüküyor.
2001 yılında Balfour Beatty ve baraj yapımına talip olan diğer firmalar, sivil toplum kuruluşlarından gelen baskılardan tedirgin olan İngiliz Hükümeti ve ihracat kredi ajanslarının da geri adı
2003 yılında proje tekrar gündeme getirildi. Ilısu Barajı için ilk kazmayı mart ayında vurmaya hazırlanan konsorsiyum, bir yandan da Avrupa'daki bankaları kredi konusunda ikna etmek için çalışıyor. Kısaca, yüzde yüz dış krediyle yapılması planlanan Ilısu Barajı'nın bu tarihi kenti, kelimenin ta
İkna edilecek çok kişi var
Hasankeyf'te güneş doğudan doğuyor ama aydınlık bir sabahı bekleyen gözler hep batıya bakıyor. Nurol İnşaat'ın liderliğini yaptığı konsorsiyumun Avrupa'daki bankalar dışında ikna etmesi gereken oldukça fazla kişi ve kuruluş var. Örneğin baraj gölüne su toplanmasıyla birlikte yeniden yerleştirilmek zorunda kalacak 70-80 bin kişi gibi. Bu rakam, inşaatı yapacak olan firmalara göre daha az. Onların rakamı doğru olsa bile Diyarbakır, Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak il sınırları içinde yaşayan 60 bin kişiye yeni yerleşim yerleri bulmak gerekecek. ÇED raporunda, 1997 nüfus sayımı baz alınarak hesaplandığı belirtilen ve yeniden yerleştirilmek zorunda olan bu 60 bin kişi, Hasankeyf ilçesi dışında, 4 belde, 95 köy ve 99 mezradan oluşan toplam 199 yerleşim merkezinde yaşıyor. Bölgede göç sorunun halihazırda korkunç boyutlara ulaşmış olması, bu konuyu en az kültürel miras sorunu kadar öne çıkarıyor. 1990'lı yıllarda yaşanan göçler zaten Diyarbakır, Batman ve Urfa gibi birçok kentin nüfusunu üçe katlamış durumda. Başta Diyarbakır olmak üzere Güneydoğu’da büyük bir sorun haline gelen gecekondulaşma, kapkaç ve hırsızlık gibi birçok sosyal problemin ardında kentlere göç etmek zorunda kalan aileler yatıyor. Köylerinde kendi yetiştirlikleriyle en azından açlıktan uzak yaşayan bu insanlar kentte geçimlerini sağlayamıyor. GAP projesi kapsamında faaliyete geçmiş olan diğer baraj projelerinden dolayı göç etmek zorunda kalan insanlara verilen tazminat ve ev sözlerinin de yerine getirilmemiş olması, bu proje sonunda da aynı hayal kırıklığının yaşanacağı konusunda şüpheleri arttırıyor.
İş sağlayacağı muamma
Konsorsiyum ortaklarıyla Ilısu projesine karşı çıkanlar istihdam rakamları konusunda da farklı görüşlere sahip. İnşaat ortakları Batman, Şırnak, Mardin ve Diyarbakır illerinde “80 bin kişiye iş ve aş sağlanacağını” söylerken yöredekiler sadece birkaç yıl boyunca 3 bin 500 kişiye iş sağlanacağını öne sürüyor. Hasankeyf’in sular altında kalmamasını isteyenlerin baraja alternatif önerileri de kişiden kişiye değişiyor. Ilısu barajı yerine üretilecek enerjinin rüzgar, güneş ve biyokütle gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanması, enerji verimliliği ve kayıpların azaltılması ya da bir büyük baraj yerine birkaç küçük baraj yapılarak, baraj göllerinde biriktirilecek su seviyesinin daha aşağıda tutulması bunlardan birkaçı. DSİ ve inşaatı üstlenen firmalar ise bu projelerin ya daha pahalıya malolacağını ya da gereken ihtiyaca yanıt vermeyeceğini öne sürerek, alternatif projeleri geri çeviriyor.
Baraj inşaatının Hasankeyf gibi tarihi Roma uygarlığına kadar uzanan ve
Akkoyunlulardan Perslere, Osmanlılardan Asurlulara kadar 30'a yakın farklı uygarlığa ev sahipliği yapmış bir kenti sular altında bırakacak olması da bir başka itiraz noktası. Hasankeyf Gönüllüleri Derneği ayrıca bu projenin aradan geçen onca yıla rağmen hala aynı ana hatlarıyla tekrar gündeme getirilmesine ve orada yaşayan insanların görüşlerinin dikkate alınmamasına da oldukça tepkili. Kayalıklardaki mağaralarda az sayıda da olsa hala yaşayanların olduğu, yaz aylarında Dicle'nin buz gibi sularıyla serinlediğiniz ve şimdi sadece ayaklarıyla ayakta kalmaya çalışan köprünün üzerinden güneşin batışını izlerken, köprüden kimlerin geçtiğini düşündüğünüz Hasankeyf'in tarihi kalesi yine savunmada anlayacağınız...
Hasankeyf'in tarihi
Batman'ın 36 kilometre güneydoğusunda ve Gercüş ilçesinin 26 kilometre kuzeyinde bulunan Hasankeyf, Anadolu'da Ortaçağ'a ait bütünlüğünü koruyabilen tek kent olma özelliğini taşıyor. Eski kaynaklarda adı "Hısn Kayfa", "Hısn Keyba", "Hısn-ı Keyfa" olarak geçen Hasankeyf'e Roma tarihçileri Kipas, Cehpa, Ciphas isimlerini vermişler. İslamiyet döneminde "Kaya Kalesi" anlamına gelen "Hasın Kayfa" olan kentin adı zamanla Hasankeyf'e dönüşmüş. Hasankeyf'in Geç Asur ve Urartu devirlerine kadar inen bir geçmişi olduğu biliniyor. Bazı tarihçiler, Hasankeyf'teki ilk yerleşimi on bin yıl öncesine dayandırıyor.
Üreteceğimiz elektriğin fiyatı hâlâ belirsiz
Geçen hafta yaşanan doğalgaz krizi sırasında çözüm için en çok yerli kaynakların adı geçti. Ancak, 2005'te yasası çıkan ve 2007'de devreye girmesi beklenen yerli kaynaklardan elde edilecek elektriğe ne kadar ödeneceği hala belli değil. Belirsizlik yüzünden kredi almakta zorlanan yatırımcı harekete geçemiyor.
Özgür Gürbüz - Referans / 31 Ocak 2006
Yenilenebilir enerji kaynakları olarak da adlandırılan rüzgar, su, jeotermal gibi enerji kaynaklarını destekleyen ilk yasa Türkiye'de 18 Mayıs 2005'te yürürlüğe girmesine rağmen, bu kaynaklardan üretilecek elektrik enerjisi için üreticiye ne kadar fiyat verileceği hala belirsiz. Yasaya göre, 2011 yılı sonuna kadar satın alınacak elektrik için fiyat, Enerji Piyasası Denetleme Kurulu'nun(EPDK) belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatı olacak. Bakanlar Kurulu ise eğer gerekli görürse, her yıl bu fiyatı yüzde 20 kadar artırabilecek. "Projelere finansman sağlanabilmesi için üreteceğimiz elektrik enerjisinin alım fiyatının belli olmuş olması bir zorunluluk" diyen Rüzgar Enerjisi Santralleri Yatırımcıları Derneği (RESYAD) Başkanı Selahattin Baysal, yasanın çıkmasından bu yana yedi ay geçmesine rağmen henüz Türkiye Ortalama Elektrik Toptan Satış Fiyatı'nda bir düzenleme yapılmadığına dikkat çekti.
RESYAD yetkilileri elektrik piyasası mevzuatı gereği, yatırımları lisans süreleri içerisinde tamamlayıp işletmeye alma yükümlülükleri olduğunu anımsatarak, ortalama fiyatın açıklanmasının yanı sıra, nasıl hesaplanacağı konusunda da kamuoyunun bilgilendirilmesini istiyor. Baysal, EPDK'nin 2005 yılı ortalamasını açıklaması için 7 ay önce kuruma başvurduklarını belirterek, "Açıklayamıyorlar, çünkü çapraz sübvansiyonlar var. EÜAŞ santrallerinde ve hidroelektrik santrallerde elektriğin ne kadara mal edildiği belli değil" dedi. Baysal, EPDK tarafından TEDAŞ'ın mali durumunun düzeltilmesi amacıyla yapıldığı açıklanan yüzde 20'lik indirimin, Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatını düşüreceğinden endişe duyduklarını ifade etti.
RESYAD'ın yatırımların önünde engel olarak sıraladığı bir başka konu da fiyattaki kur riski. Yenilenebilir enerji kaynaklarına kredi vermeyi kabul eden yabancı bankalar, alım garantisinin Yeni Türk Lirası üzerinden yapılması konusunda da rahatsız. Krediyi yabancı para cinsinden verecek olan finans kuruluşları, Yeni Türk Lirası'nda yaşanacak olası bir değişikliğin yatırımcıyı ödeme konusunda zor durumda bırakacağını düşünüyor. Bu da kredi alınmasını zorlaştırıyor. Yasanın çıkmasından önce de konuyu defalarca gündeme getirdiklerini söyleyen Baysal, "Enerji Bakanı, EPDK iyi niyetli ama yenilenebilir enerji kaynaklarının önündeki asıl engel, asılsızca bu kaynakların engellenmesine çalışan Hazine'den sorumlu bakandır" görüşünü savundu.
Özgür Gürbüz - Referans / 31 Ocak 2006
Yenilenebilir enerji kaynakları olarak da adlandırılan rüzgar, su, jeotermal gibi enerji kaynaklarını destekleyen ilk yasa Türkiye'de 18 Mayıs 2005'te yürürlüğe girmesine rağmen, bu kaynaklardan üretilecek elektrik enerjisi için üreticiye ne kadar fiyat verileceği hala belirsiz. Yasaya göre, 2011 yılı sonuna kadar satın alınacak elektrik için fiyat, Enerji Piyasası Denetleme Kurulu'nun(EPDK) belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatı olacak. Bakanlar Kurulu ise eğer gerekli görürse, her yıl bu fiyatı yüzde 20 kadar artırabilecek. "Projelere finansman sağlanabilmesi için üreteceğimiz elektrik enerjisinin alım fiyatının belli olmuş olması bir zorunluluk" diyen Rüzgar Enerjisi Santralleri Yatırımcıları Derneği (RESYAD) Başkanı Selahattin Baysal, yasanın çıkmasından bu yana yedi ay geçmesine rağmen henüz Türkiye Ortalama Elektrik Toptan Satış Fiyatı'nda bir düzenleme yapılmadığına dikkat çekti.
RESYAD yetkilileri elektrik piyasası mevzuatı gereği, yatırımları lisans süreleri içerisinde tamamlayıp işletmeye alma yükümlülükleri olduğunu anımsatarak, ortalama fiyatın açıklanmasının yanı sıra, nasıl hesaplanacağı konusunda da kamuoyunun bilgilendirilmesini istiyor. Baysal, EPDK'nin 2005 yılı ortalamasını açıklaması için 7 ay önce kuruma başvurduklarını belirterek, "Açıklayamıyorlar, çünkü çapraz sübvansiyonlar var. EÜAŞ santrallerinde ve hidroelektrik santrallerde elektriğin ne kadara mal edildiği belli değil" dedi. Baysal, EPDK tarafından TEDAŞ'ın mali durumunun düzeltilmesi amacıyla yapıldığı açıklanan yüzde 20'lik indirimin, Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatını düşüreceğinden endişe duyduklarını ifade etti.
RESYAD'ın yatırımların önünde engel olarak sıraladığı bir başka konu da fiyattaki kur riski. Yenilenebilir enerji kaynaklarına kredi vermeyi kabul eden yabancı bankalar, alım garantisinin Yeni Türk Lirası üzerinden yapılması konusunda da rahatsız. Krediyi yabancı para cinsinden verecek olan finans kuruluşları, Yeni Türk Lirası'nda yaşanacak olası bir değişikliğin yatırımcıyı ödeme konusunda zor durumda bırakacağını düşünüyor. Bu da kredi alınmasını zorlaştırıyor. Yasanın çıkmasından önce de konuyu defalarca gündeme getirdiklerini söyleyen Baysal, "Enerji Bakanı, EPDK iyi niyetli ama yenilenebilir enerji kaynaklarının önündeki asıl engel, asılsızca bu kaynakların engellenmesine çalışan Hazine'den sorumlu bakandır" görüşünü savundu.
Çin nükleere temkinli yaklaşıyor
Son 20 yılda ortalama yüzde 9.5'ları bulan büyüme hızı, 1 milyar 300 milyonu bulan nüfus ve 2004'te 4 bin 600 dolara ulaşan kişi başına düşen milli gelirle devamlı büyüyen Çin'de enerji ihtiyacı da hızla artıyor. Buna rağmen Çin, nükleere temkinli yaklaşıyor.
Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / Ocak 2006
Çin'i, sadece dünyanın en büyük barajına ya da seddine sahip ülke olarak tanımlarsak haksızlık etmiş oluruz. Bugün toplam elektriğin yüzde 2'sini sağlayan nükleer enerjinin, 2020 için tasarlanan tüm projeler hayata geçse dahi, toplam kurulu güç içinde payının yüzde 5'i geçemeyeceği tahmin ediliyor. 2003 yılı rakamlarına göre 338 GW'lık (gigavat) kurulu güce sahip olan Çin'in kapasitesinin 253 GW'ı termik santrallerden, 83 GW'ı hidroelektrikten ve sadece 2 GW'ı nükleerden oluşuyor. Üretilen 1 trilyon 807 milyar kilovatsaatlik elektriğin de sadece 42 milyon kilovatsaati nükleerden geliyor. Geçtiğimiz günlerde TÜSİAD ve Boğaziçi Üniversitesi'nin konuğu olarak Türkiye'ye gelen Çin, Silah Kontrol ve Silahsızlanma Grubu Araştırma Bölümü Direktörü Teng Jianqun, Çin'de daha az nükleer santral olmasının tamamen politik bir karar olduğunu söylüyor. Jianqun, "Hindistan'da sanırım 15'ten fazla nükleer santral var. Çin'de bu sayı daha az. Bu santraller 1990'larda faaliyete geçti. Çin, enerji kaynaklarında çeşitliliğe gitti ve nükleeri en son seçenek olarak gördü" diyor. İşletmede 9 santrali olan Çin'in inşa halinde olan 1 ve planlanan 4 nükleer santrali daha var.
Jianqun, Çin'in kalkınmasının büyük ölçüde enerjiyle, özellikle de petrolle bağlantılı olduğunu söylüyor. Nükleer enerjide bir başka çeşit enerji kaynağı ama kolay değil diyen Jianqun,"Sadece teknik olarak değil, güvenlik açısından da kolay değil. Çevrenin korunması açısından; eğer nükleer santral kaynaklı bir kaza olursa sonuç felaket" diyor. Jianqun Avrupa ve Çin'in enerji politikalarındaki farklılığı da şöyle açıklıyor: "Çin petrolü elektrik üretmek için kullanmıyor örneğin, sadece ulaşımda kullanıyor. Su, kömür, petrol, rüzgar ve nükleer gibi başka seçeneklerimiz de var ama Çin'in en büyük enerji kaynağı kömür". Jianqun, "Bugün, birçok Batı ülkesi kendi ülkelerinde nükleer santral kurmaya sıcak bakmıyor. Çin'in de bazı nükleer planları var. Teknolojinin kontrol altında tutulabileceğini düşünüyorum ama yine de kimse bilemez" diyor.
Çin'de 2004 yılında ihraç edilen petrolün kullanılan petrol içindeki oranı yüzde 48'lere kadar çıktı. Dünyanın en çok kömür kullanan ülkesi olan Çin, yılda 957 milyon ton petrole eşdeğer kömür kullanıyor. Bu yüzden de iklim değişikliğine neden olduğu bilinen sera gazları içinde başı çeken karbondioksit emisyonlarında, 1 milyar tonun üzerinde bir rakama ulaşmış durumda. Yine de bu rakam her gün Çin'den 3 kat daha fazla petrol kullanan ve nüfusu Çin'in neredeyse 5'te 1'i olan ABD'den daha az. Dünyanın en çok karbondioksit emisyonuna neden olan ABD'de ise yılda 1 milyar 616 milyon ton karbondioksit atmosfere salınıyor.
Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / Ocak 2006
Çin'i, sadece dünyanın en büyük barajına ya da seddine sahip ülke olarak tanımlarsak haksızlık etmiş oluruz. Bugün toplam elektriğin yüzde 2'sini sağlayan nükleer enerjinin, 2020 için tasarlanan tüm projeler hayata geçse dahi, toplam kurulu güç içinde payının yüzde 5'i geçemeyeceği tahmin ediliyor. 2003 yılı rakamlarına göre 338 GW'lık (gigavat) kurulu güce sahip olan Çin'in kapasitesinin 253 GW'ı termik santrallerden, 83 GW'ı hidroelektrikten ve sadece 2 GW'ı nükleerden oluşuyor. Üretilen 1 trilyon 807 milyar kilovatsaatlik elektriğin de sadece 42 milyon kilovatsaati nükleerden geliyor. Geçtiğimiz günlerde TÜSİAD ve Boğaziçi Üniversitesi'nin konuğu olarak Türkiye'ye gelen Çin, Silah Kontrol ve Silahsızlanma Grubu Araştırma Bölümü Direktörü Teng Jianqun, Çin'de daha az nükleer santral olmasının tamamen politik bir karar olduğunu söylüyor. Jianqun, "Hindistan'da sanırım 15'ten fazla nükleer santral var. Çin'de bu sayı daha az. Bu santraller 1990'larda faaliyete geçti. Çin, enerji kaynaklarında çeşitliliğe gitti ve nükleeri en son seçenek olarak gördü" diyor. İşletmede 9 santrali olan Çin'in inşa halinde olan 1 ve planlanan 4 nükleer santrali daha var.
Jianqun, Çin'in kalkınmasının büyük ölçüde enerjiyle, özellikle de petrolle bağlantılı olduğunu söylüyor. Nükleer enerjide bir başka çeşit enerji kaynağı ama kolay değil diyen Jianqun,"Sadece teknik olarak değil, güvenlik açısından da kolay değil. Çevrenin korunması açısından; eğer nükleer santral kaynaklı bir kaza olursa sonuç felaket" diyor. Jianqun Avrupa ve Çin'in enerji politikalarındaki farklılığı da şöyle açıklıyor: "Çin petrolü elektrik üretmek için kullanmıyor örneğin, sadece ulaşımda kullanıyor. Su, kömür, petrol, rüzgar ve nükleer gibi başka seçeneklerimiz de var ama Çin'in en büyük enerji kaynağı kömür". Jianqun, "Bugün, birçok Batı ülkesi kendi ülkelerinde nükleer santral kurmaya sıcak bakmıyor. Çin'in de bazı nükleer planları var. Teknolojinin kontrol altında tutulabileceğini düşünüyorum ama yine de kimse bilemez" diyor.
Çin'de 2004 yılında ihraç edilen petrolün kullanılan petrol içindeki oranı yüzde 48'lere kadar çıktı. Dünyanın en çok kömür kullanan ülkesi olan Çin, yılda 957 milyon ton petrole eşdeğer kömür kullanıyor. Bu yüzden de iklim değişikliğine neden olduğu bilinen sera gazları içinde başı çeken karbondioksit emisyonlarında, 1 milyar tonun üzerinde bir rakama ulaşmış durumda. Yine de bu rakam her gün Çin'den 3 kat daha fazla petrol kullanan ve nüfusu Çin'in neredeyse 5'te 1'i olan ABD'den daha az. Dünyanın en çok karbondioksit emisyonuna neden olan ABD'de ise yılda 1 milyar 616 milyon ton karbondioksit atmosfere salınıyor.
Türkiye'nin 128 milyar dolarlık enerji yatırımına ihtiyacı var
Özgür Gürbüz-Referans Gazetesi / 28 Ocak 2006
Önceki gün doğalgaz kesintileriyle gündeme gelen enerji sorunu hakkında konuşan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Türkiye'nin enerji konusunda önümüzdeki 15 yılda 128.5 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı olduğunu söyledi. Önceki gün gerçekleşen 42 saatlik kesintinin "yanlış anlamadan" kaynaklandığını ve doğalgaz kaynaklı olmadığını söyleyen Bakan Güler, İstanbul ve diğer bölgelerde yaşanan elektrik kesintilerinin doğalgazdan kaynaklanmadığını belirterek, "Önceki gün gerçekleşen doğalgaz kesintisi, anlaşması olan ve bu anlaşmalarında kesintiye müsaade eden kurumlar için uygulandı. Bu aşamada ev ve sanayi için kesinti yapılması söz konusu değil" dedi.
Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile İstanbul'da bir gelen Enerji Bakanı Güler, gelen doğalgaz miktarında bir azalma olmadığını da belirterek, elektrik kesintisini gerektirecek bir durumun olmadığını da söyledi. Güler, "Yurtdışından gelen doğalgazın miktarı arttı. İkinci bir LNG gemisi de Çanakkale'ye yaklaştı" diye konuştu.
Türkiye'de 20 yıldır doğalgaz kullanıldığına ve buna rağmen bir depolama alanının olmadığına değinen Güler, "Aliağa'da özel sektöre ait tesisle ilgili görüşmeler sürüyor. Silivri'de inşa edilen 1. 6 milyar dolarlık doğalgaz deposunun haziran ayında bitirilmesi planlanıyor. Tuz Gölü'nün altına yapılması düşünülen deponun da özel sektör tarafından yapılmasını destekliyoruz. Bu projenin 2001 yılında mühendislik ihalesi yapıldı. Konsorsiyumla çıkan problem yüzünden 2004 yılına kadar bir şey yapılmayacağına dair anlaşmaya şerh konulmuş. Biz buna razı olmadık ve tekrar konsorsiyumla konuştuk. Bu projenin yapılmasının birkaç yıl sürmesi planlıyor" diye konuştu.
Rusya ve İran ile yapılan doğalgaz anlaşmalarının her ikisinin de "kullan ya da öde" anlaşmaları olduğuna değinen Bakan Güler, "Almadığımız bir gazın parasını verdiğimiz halde, gaz kesintisi halinde karşı tarafın bir yükümlülüğü yok. Buna karşın bir yaptırım da uygulayamıyoruz" dedi.
Kömür ve su ihmal edildi
Enerji konusunda önümüzdeki 15 yılda 128.5 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı olduğunu ve bu yatırımın 5 milyar dolarının kömüre, 16 milyar dolarının petrole, 2.7 milyar dolarının doğalgaza, geriye kalan 104.7 milyar dolarının da santrallerle birlikte iletim ve dağıtım hatları için kullanılacağını belirten Güler şöyle devam etti: "İletim yatırımları kamu, üretim ve dağıtım ise özel sektör tarafından yapılacak. Bu toplantıyı da özel sektörle fikir alışverişinde bulunmak için gerçekleştiriyoruz. Konuşulacak konular arasında nükleer santraller de var."
Yerli kaynakların geliştirilmesi için çalıştıklarını belirten Bakan Güler, "Uzunca bir süre kömürü ve suyu ihmal ettik. Yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili yasa bize nasip oldu. Şu ana kadar bu kaynaklara 562 lisans müracaatı oldu. Bu da 10 bin megawatta denk düşüyor. Bunun yanında şimdiye kadar 52 lisans verildi. Bunların kurulu gücü de 1250 megawatt" dedi.
Önceki gün doğalgaz kesintileriyle gündeme gelen enerji sorunu hakkında konuşan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Türkiye'nin enerji konusunda önümüzdeki 15 yılda 128.5 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı olduğunu söyledi. Önceki gün gerçekleşen 42 saatlik kesintinin "yanlış anlamadan" kaynaklandığını ve doğalgaz kaynaklı olmadığını söyleyen Bakan Güler, İstanbul ve diğer bölgelerde yaşanan elektrik kesintilerinin doğalgazdan kaynaklanmadığını belirterek, "Önceki gün gerçekleşen doğalgaz kesintisi, anlaşması olan ve bu anlaşmalarında kesintiye müsaade eden kurumlar için uygulandı. Bu aşamada ev ve sanayi için kesinti yapılması söz konusu değil" dedi.
Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile İstanbul'da bir gelen Enerji Bakanı Güler, gelen doğalgaz miktarında bir azalma olmadığını da belirterek, elektrik kesintisini gerektirecek bir durumun olmadığını da söyledi. Güler, "Yurtdışından gelen doğalgazın miktarı arttı. İkinci bir LNG gemisi de Çanakkale'ye yaklaştı" diye konuştu.
Türkiye'de 20 yıldır doğalgaz kullanıldığına ve buna rağmen bir depolama alanının olmadığına değinen Güler, "Aliağa'da özel sektöre ait tesisle ilgili görüşmeler sürüyor. Silivri'de inşa edilen 1. 6 milyar dolarlık doğalgaz deposunun haziran ayında bitirilmesi planlanıyor. Tuz Gölü'nün altına yapılması düşünülen deponun da özel sektör tarafından yapılmasını destekliyoruz. Bu projenin 2001 yılında mühendislik ihalesi yapıldı. Konsorsiyumla çıkan problem yüzünden 2004 yılına kadar bir şey yapılmayacağına dair anlaşmaya şerh konulmuş. Biz buna razı olmadık ve tekrar konsorsiyumla konuştuk. Bu projenin yapılmasının birkaç yıl sürmesi planlıyor" diye konuştu.
Rusya ve İran ile yapılan doğalgaz anlaşmalarının her ikisinin de "kullan ya da öde" anlaşmaları olduğuna değinen Bakan Güler, "Almadığımız bir gazın parasını verdiğimiz halde, gaz kesintisi halinde karşı tarafın bir yükümlülüğü yok. Buna karşın bir yaptırım da uygulayamıyoruz" dedi.
Kömür ve su ihmal edildi
Enerji konusunda önümüzdeki 15 yılda 128.5 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı olduğunu ve bu yatırımın 5 milyar dolarının kömüre, 16 milyar dolarının petrole, 2.7 milyar dolarının doğalgaza, geriye kalan 104.7 milyar dolarının da santrallerle birlikte iletim ve dağıtım hatları için kullanılacağını belirten Güler şöyle devam etti: "İletim yatırımları kamu, üretim ve dağıtım ise özel sektör tarafından yapılacak. Bu toplantıyı da özel sektörle fikir alışverişinde bulunmak için gerçekleştiriyoruz. Konuşulacak konular arasında nükleer santraller de var."
Yerli kaynakların geliştirilmesi için çalıştıklarını belirten Bakan Güler, "Uzunca bir süre kömürü ve suyu ihmal ettik. Yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili yasa bize nasip oldu. Şu ana kadar bu kaynaklara 562 lisans müracaatı oldu. Bu da 10 bin megawatta denk düşüyor. Bunun yanında şimdiye kadar 52 lisans verildi. Bunların kurulu gücü de 1250 megawatt" dedi.
Kesintiler 'yanlış anlama'dan kaynaklanmış!
Önceki gün doğalgaz kesintileriyle gündeme gelen enerji sorunu hakkında konuşan Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Türkiye'nin enerji konusunda önümüzdeki 15 yılda 128.5 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı olduğunu söyledi.
Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 28 Ocak 2006
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, önceki gün gerçekleşen 42 saatlik kesintinin 'yanlış anlamadan' kaynaklandığını ve doğalgaz kaynaklı olmadığını söyledi. Bakan Güler, İstanbul ve diğer bölgelerde yaşanan elektrik kesintilerinin doğalgazdan kaynaklanmadığını belirterek, "Önceki gün gerçekleşen doğalgaz kesintisi anlaşması olan ve bu anlaşmalarında kesintiye müsade eden kurumlar için uygulandı. Bu aşamada ev ve sanayi için kesinti yapılması sözkonusu değil" dedi.
Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile İstanbul'da bir gelen Enerji Bakanı Güler, gelen doğalgaz miktarında bir azalma olmadığını da belirterek, elektrik kesintisini gerektirecek bir durumun olmadığını da söyledi. Güler, "Yurtdışından gelen doğalgazın miktarı arttı. İkinci bir LNG gemisi de Çanakkale'ye yaklaştı" diye konuştu. Türkiye'de 20 yıldır dogalgaz kullanıldığını ve buna rağmen bir depolama alanının olmadığına değinen Güler, "Aliağa'da özel sektöre ait tesisle ilgili görüşmeler sürüyor. Silivri'de inşa edilen 1. 6 milyar dolarlık doğalgaz deposunun haziran ayında bitirilmesi planlanıyor. Tuz Gölü'nün altına yapılması düşünülen deponun da özel sektör tarafından yapılmasını destekliyoruz. Bu projenin 2001 yılında mühendislik ihalesi yapıldı. Konsorsiyumla çıkan problem yüzünden 2004 yılına kadar birşey yapılmayacağına dair anlaşmaya şerh konulmuş. Biz buna razı olmadık ve tekrar konsorsiyumla konuştuk. Bu projenin yapılmasının birkaç yıl sürmesi planlıyor" diye konuştu. Rusya ve İran'dan yapılan doğalgaz anlaşmalarının her ikisi için de 'kullan yada öde' anlaşmaları olduğuna değinen Bakan Güler, "Almadığımız bir gazın parasını verdiğimiz halde gaz kesintisi halinde de karşı tarafın bir yükümlülüğü yok. Buna karşın bir yaptırım da uygulayamıyoruz" dedi.
Enerji'ye 128 milyar dolarlık yatırım
Enerji konusunda önümüzdeki 15 yılda 128.5 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı olduğunu ve bu yatırımın 5 milyar dolarının kömüre, 16 milyar dolarının petrole, 2.7 millar dolarının doğalgaza, geriye kalan 104.7 millyar dolarının da santrallerle birlikte iletim ve dağıtım hatları için kullanılacağını belirten Güler şöyle devam etti: "İletim yatırımları kamu, üretim ve dağıtım ise özel sektör tarafından yapılacak. Bu toplantıyı da özel sektörle fikir alışverişinde bulunmak için gerçekleştiriyoruz. Konuşulacak konular arasında nükleer santraller de var."
Yerli kaynakların geliştirilmesi için çalıştıklarını belirten Bakan Güler, "Uzunca bir süre kömürü ve suyu ihmal ettik. Yenilenebilir r enerji kaynakları ile ilgili yasa bize nasip oldu. Şu ana kadar bu kaynaklara 562 lisans müracaatı oldu. Bu da 10 bin megawatta denk düşüyor. Bunun yanında şimdiye kadar 52 lisans verildi. Bunların kurulu gücü de 1250 megawatt" dedi.
Tuz Gölü özel sektöre açılsın
Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Özcan Ültanır, doğalgazda taahhütlerin yerine getirilmemesi halinde uygulanacak ceza hükmünün sadece Ruslarla yapılan anlaşmada olduğunu İran gazında böyle bir hüküm olmadığını söylüyor. Ültanır, "Eğer Ruslar taahhüt ettikleri doğalgazı göndermezlerse BOTAŞ, ceza olarak doğalgaz mikatrına denk gelen tutarı faturadan kesiyor. İran anlaşmasında ise bu hüküm yok" dedi. Bunun hem İran anlaşmasını imzalayan hem de bugüne kadar bunu düzeltemeyen bugünkü hükümetin de bir ayıbı olduğunu söyleyen Ültanır, fiyat pazarlıkları sırasında bu konunun dile getirilmemesine dikkat çekti.
Özgür Gürbüz - Referans Gazetesi / 28 Ocak 2006
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, önceki gün gerçekleşen 42 saatlik kesintinin 'yanlış anlamadan' kaynaklandığını ve doğalgaz kaynaklı olmadığını söyledi. Bakan Güler, İstanbul ve diğer bölgelerde yaşanan elektrik kesintilerinin doğalgazdan kaynaklanmadığını belirterek, "Önceki gün gerçekleşen doğalgaz kesintisi anlaşması olan ve bu anlaşmalarında kesintiye müsade eden kurumlar için uygulandı. Bu aşamada ev ve sanayi için kesinti yapılması sözkonusu değil" dedi.
Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile İstanbul'da bir gelen Enerji Bakanı Güler, gelen doğalgaz miktarında bir azalma olmadığını da belirterek, elektrik kesintisini gerektirecek bir durumun olmadığını da söyledi. Güler, "Yurtdışından gelen doğalgazın miktarı arttı. İkinci bir LNG gemisi de Çanakkale'ye yaklaştı" diye konuştu. Türkiye'de 20 yıldır dogalgaz kullanıldığını ve buna rağmen bir depolama alanının olmadığına değinen Güler, "Aliağa'da özel sektöre ait tesisle ilgili görüşmeler sürüyor. Silivri'de inşa edilen 1. 6 milyar dolarlık doğalgaz deposunun haziran ayında bitirilmesi planlanıyor. Tuz Gölü'nün altına yapılması düşünülen deponun da özel sektör tarafından yapılmasını destekliyoruz. Bu projenin 2001 yılında mühendislik ihalesi yapıldı. Konsorsiyumla çıkan problem yüzünden 2004 yılına kadar birşey yapılmayacağına dair anlaşmaya şerh konulmuş. Biz buna razı olmadık ve tekrar konsorsiyumla konuştuk. Bu projenin yapılmasının birkaç yıl sürmesi planlıyor" diye konuştu. Rusya ve İran'dan yapılan doğalgaz anlaşmalarının her ikisi için de 'kullan yada öde' anlaşmaları olduğuna değinen Bakan Güler, "Almadığımız bir gazın parasını verdiğimiz halde gaz kesintisi halinde de karşı tarafın bir yükümlülüğü yok. Buna karşın bir yaptırım da uygulayamıyoruz" dedi.
Enerji'ye 128 milyar dolarlık yatırım
Enerji konusunda önümüzdeki 15 yılda 128.5 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı olduğunu ve bu yatırımın 5 milyar dolarının kömüre, 16 milyar dolarının petrole, 2.7 millar dolarının doğalgaza, geriye kalan 104.7 millyar dolarının da santrallerle birlikte iletim ve dağıtım hatları için kullanılacağını belirten Güler şöyle devam etti: "İletim yatırımları kamu, üretim ve dağıtım ise özel sektör tarafından yapılacak. Bu toplantıyı da özel sektörle fikir alışverişinde bulunmak için gerçekleştiriyoruz. Konuşulacak konular arasında nükleer santraller de var."
Yerli kaynakların geliştirilmesi için çalıştıklarını belirten Bakan Güler, "Uzunca bir süre kömürü ve suyu ihmal ettik. Yenilenebilir r enerji kaynakları ile ilgili yasa bize nasip oldu. Şu ana kadar bu kaynaklara 562 lisans müracaatı oldu. Bu da 10 bin megawatta denk düşüyor. Bunun yanında şimdiye kadar 52 lisans verildi. Bunların kurulu gücü de 1250 megawatt" dedi.
Tuz Gölü özel sektöre açılsın
Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Özcan Ültanır, doğalgazda taahhütlerin yerine getirilmemesi halinde uygulanacak ceza hükmünün sadece Ruslarla yapılan anlaşmada olduğunu İran gazında böyle bir hüküm olmadığını söylüyor. Ültanır, "Eğer Ruslar taahhüt ettikleri doğalgazı göndermezlerse BOTAŞ, ceza olarak doğalgaz mikatrına denk gelen tutarı faturadan kesiyor. İran anlaşmasında ise bu hüküm yok" dedi. Bunun hem İran anlaşmasını imzalayan hem de bugüne kadar bunu düzeltemeyen bugünkü hükümetin de bir ayıbı olduğunu söyleyen Ültanır, fiyat pazarlıkları sırasında bu konunun dile getirilmemesine dikkat çekti.
Doğalgaza bağımlılık azalmayacak, artacak.
Özgür Gürbüz - Yorum - Referans / 28 Ocak 2006
Son günlerde doğalgaz krizleriyle ortaya çıkan tablo, tüm açıklığıyla Türkiye'nin enerji politikalarının tıkandığını ortaya koyuyor. Ulusal politika eksikliği, strateji yoksunluğu ve vizyonsuzluk Türkiye'yi bu günlere getirdi. Bazen bu tip sert dönemeçler şirketleri ya da ülkeleri rotalarına sokar bazen de tamamen raydan çıkarır. O yüzden şimdi atacağımız adımlar oldukça önemli.
Türkiye bir önceki hükümet döneminde yaptığı "al ya da öde" anlaşmaları yüzünden doğalgaza boğulmuş durumda. Talepten fazla olan bu gazın kullanılması için önce çevrim santralleri denilen doğalgazı elektrik enerjisine çeviren santraller kuruldu. Bu santrallerin avantajı, diğer termik santrallere oranla daha çabuk devreye sokulabilmesi ve doğalgaz ucuz alındığı takdirde daha ucuza elektrik üretebilmesiydi. Ama ipin ucu kaçırıldı. 1999'da neredeyse başa baş olan hidrolik, kömür ve doğalgaz santrallerinden üretilen elektrik miktarı 5 yıl içerisinde doğalgaz lehine bozuldu. Bugün üretilen elektriğin yarısına yakını doğalgaz santrallerinden geliyor. Bu çarpıklığın bir ucu Yüce Divan'a kadar uzanırken diğer ucu da şu rakamların altında yatıyor. BOTAŞ 2006 yılı için yaptığı talep tahmininde Yunanistan'a yapılması planlanan 21 milyon metreküplük ihracatla birlikte 29 milyar 526 milyon metreküp doğalgaza gereksinim olduğunu söylüyor. Kontrata bağlı arz ise aynı yıl için 35 milyar 766 milyon metreküp. Bu arz fazlası, 2010 yılında 10 milyar metreküpe çıkıyor. Bu yüzden BOTAŞ yetkilileri, her yıl anlaşmaları revize ederek kullanamayacağımız gaz için para ödememeye çalışıyor. Bir yandan da gerek çevrim santralleri gerek doğalgaz kullanımının yaygınlaştırılmasıyla arz miktarı karşılanmaya çalışılıyor.
Burada doğalgazın özellikle büyük kentlerdeki konutlarda ve sanayide diğer alternatiflere göre ucuza mal olmasının da etkisi var. Nedeni ne olursa olsun asıl doğalgaz bağımlılığı da burada başlıyor. Yeni doğalgaz santrali kurulmasa bile 2020'de gerçekleşecek elektrik harici tüketimin 46 milyar metreküpleri bulması bekleniyor. Günü kurtarmaya çalışıyoruz ama yarın doğalgaza daha da bağımlı hale geliyoruz.
Peki, seçeneklerimiz neler? Doğalgaz, Türkiye gibi yüksek fiyatlara almadığınız takdirde ucuz bir kaynak. Ancak, fiyat dalgalanmaları var ve büyük kentlerde hava kirliliğine çözüm olsa da küresel ısınmaya yol açan sera gazları konusunda çok da masum değil. Çözüm için adı geçen nükleer enerji de çevresel açıdan büyük riskler içeriyor, elektrik üretim maliyeti doğalgazın ve diğer birçok kaynağın üzerinde, ilk finansman giderleri çok yüksek ve atık sorunu herkesi ürkütüyor. Ayrıca nükleer santraller sadece elektrik üretiyorlar. Elektrikle ısınmaya kalkarsanız astarı yüzünden pahalıya geliyor. Türkiye'nin doğalgazı giderek ısınma amaçlı kullanacağı düşünülürse, nükleer enerjinin Türkiye'yi bu bağımlılıktan kurtarması zor. 5-10 yıl önce kurulan ve alım garantisi altında olan doğalgaz santrallerini de kapatamayacağınıza göre çözüm başka yerde aranmalı.
Öncelikle, jeotermal enerji gibi ısınma amaçlı da kullanılabilecek bir enerji kaynağının kullanılabildiği yerlerde doğalgazdan uzak durmak gerek. Kamu binaları başta olmak üzere, verimli ampullerden izolasyona kadar olan bir dizi önlemi süratle gerçekleştirmeli, özellikle yeniden canlanan inşaat sektöründe yalıtım ve izolasyonla ilgili standart ve kontrolleri arttırmalıyız. Üretilen elektriğin yüzde 22'sinin evlerde, yüzde 11'inin ticarethanelerde ve yüzde 4'ünün resmi dairelerde tüketildiği anımsanırsa, 4 kat daha az enerji harcayan verimli ampullerin bile nasıl büyük bir katkı sağlayacağı ve böyle bir kampanyanın ne kadar kısa sürede sonuç vereceği tahmin edilebilir.
Türkiye gibi enerjiyi oldukça pahalıya alan bir ülkedeki ortalama bir dairenin enerji harcamasının Almanya'daki eşdeğerinin 5 katı olduğu akıldan çıkmamalı. Bu çalışmalarla arttırılan doğalgazın ihracatı için de çaba sarf edilmeli. Yeni enerji yatırımlarında yerli kaynaklar ön planda tutulmalı ve Türkiye'nin AB hedefi göz ardı edilmemeli. Kyoto Protokolü, AB'nin olmazsa olmazı; çevresel maliyetler ve bu kadar büyük yatırımlar için istihdama katkı mutlaka kriter kabul edilmeli. Kriz anında devreye girecek doğalgaz depoları kısa zamanda hayata geçirilmeli. Hangi yerli kaynakları ve nasıl kullanacağımızı belirleyecek ciddi bir plan acilen hazırlanıp, kamuoyunda tartışmaya açılmalı.
Son günlerde doğalgaz krizleriyle ortaya çıkan tablo, tüm açıklığıyla Türkiye'nin enerji politikalarının tıkandığını ortaya koyuyor. Ulusal politika eksikliği, strateji yoksunluğu ve vizyonsuzluk Türkiye'yi bu günlere getirdi. Bazen bu tip sert dönemeçler şirketleri ya da ülkeleri rotalarına sokar bazen de tamamen raydan çıkarır. O yüzden şimdi atacağımız adımlar oldukça önemli.
Türkiye bir önceki hükümet döneminde yaptığı "al ya da öde" anlaşmaları yüzünden doğalgaza boğulmuş durumda. Talepten fazla olan bu gazın kullanılması için önce çevrim santralleri denilen doğalgazı elektrik enerjisine çeviren santraller kuruldu. Bu santrallerin avantajı, diğer termik santrallere oranla daha çabuk devreye sokulabilmesi ve doğalgaz ucuz alındığı takdirde daha ucuza elektrik üretebilmesiydi. Ama ipin ucu kaçırıldı. 1999'da neredeyse başa baş olan hidrolik, kömür ve doğalgaz santrallerinden üretilen elektrik miktarı 5 yıl içerisinde doğalgaz lehine bozuldu. Bugün üretilen elektriğin yarısına yakını doğalgaz santrallerinden geliyor. Bu çarpıklığın bir ucu Yüce Divan'a kadar uzanırken diğer ucu da şu rakamların altında yatıyor. BOTAŞ 2006 yılı için yaptığı talep tahmininde Yunanistan'a yapılması planlanan 21 milyon metreküplük ihracatla birlikte 29 milyar 526 milyon metreküp doğalgaza gereksinim olduğunu söylüyor. Kontrata bağlı arz ise aynı yıl için 35 milyar 766 milyon metreküp. Bu arz fazlası, 2010 yılında 10 milyar metreküpe çıkıyor. Bu yüzden BOTAŞ yetkilileri, her yıl anlaşmaları revize ederek kullanamayacağımız gaz için para ödememeye çalışıyor. Bir yandan da gerek çevrim santralleri gerek doğalgaz kullanımının yaygınlaştırılmasıyla arz miktarı karşılanmaya çalışılıyor.
Burada doğalgazın özellikle büyük kentlerdeki konutlarda ve sanayide diğer alternatiflere göre ucuza mal olmasının da etkisi var. Nedeni ne olursa olsun asıl doğalgaz bağımlılığı da burada başlıyor. Yeni doğalgaz santrali kurulmasa bile 2020'de gerçekleşecek elektrik harici tüketimin 46 milyar metreküpleri bulması bekleniyor. Günü kurtarmaya çalışıyoruz ama yarın doğalgaza daha da bağımlı hale geliyoruz.
Peki, seçeneklerimiz neler? Doğalgaz, Türkiye gibi yüksek fiyatlara almadığınız takdirde ucuz bir kaynak. Ancak, fiyat dalgalanmaları var ve büyük kentlerde hava kirliliğine çözüm olsa da küresel ısınmaya yol açan sera gazları konusunda çok da masum değil. Çözüm için adı geçen nükleer enerji de çevresel açıdan büyük riskler içeriyor, elektrik üretim maliyeti doğalgazın ve diğer birçok kaynağın üzerinde, ilk finansman giderleri çok yüksek ve atık sorunu herkesi ürkütüyor. Ayrıca nükleer santraller sadece elektrik üretiyorlar. Elektrikle ısınmaya kalkarsanız astarı yüzünden pahalıya geliyor. Türkiye'nin doğalgazı giderek ısınma amaçlı kullanacağı düşünülürse, nükleer enerjinin Türkiye'yi bu bağımlılıktan kurtarması zor. 5-10 yıl önce kurulan ve alım garantisi altında olan doğalgaz santrallerini de kapatamayacağınıza göre çözüm başka yerde aranmalı.
Öncelikle, jeotermal enerji gibi ısınma amaçlı da kullanılabilecek bir enerji kaynağının kullanılabildiği yerlerde doğalgazdan uzak durmak gerek. Kamu binaları başta olmak üzere, verimli ampullerden izolasyona kadar olan bir dizi önlemi süratle gerçekleştirmeli, özellikle yeniden canlanan inşaat sektöründe yalıtım ve izolasyonla ilgili standart ve kontrolleri arttırmalıyız. Üretilen elektriğin yüzde 22'sinin evlerde, yüzde 11'inin ticarethanelerde ve yüzde 4'ünün resmi dairelerde tüketildiği anımsanırsa, 4 kat daha az enerji harcayan verimli ampullerin bile nasıl büyük bir katkı sağlayacağı ve böyle bir kampanyanın ne kadar kısa sürede sonuç vereceği tahmin edilebilir.
Türkiye gibi enerjiyi oldukça pahalıya alan bir ülkedeki ortalama bir dairenin enerji harcamasının Almanya'daki eşdeğerinin 5 katı olduğu akıldan çıkmamalı. Bu çalışmalarla arttırılan doğalgazın ihracatı için de çaba sarf edilmeli. Yeni enerji yatırımlarında yerli kaynaklar ön planda tutulmalı ve Türkiye'nin AB hedefi göz ardı edilmemeli. Kyoto Protokolü, AB'nin olmazsa olmazı; çevresel maliyetler ve bu kadar büyük yatırımlar için istihdama katkı mutlaka kriter kabul edilmeli. Kriz anında devreye girecek doğalgaz depoları kısa zamanda hayata geçirilmeli. Hangi yerli kaynakları ve nasıl kullanacağımızı belirleyecek ciddi bir plan acilen hazırlanıp, kamuoyunda tartışmaya açılmalı.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)