Özgür Gürbüz tarafından kaleme alınan makale, analiz ve haberlere bu adresten ulaşabilirsiniz. Yazıları başka bir yerde yayımlamak için izin almalısınız. E-posta: ozgurgurbuzblog(at)gmail.com
Türkiye'nin seragazları hız kesmedi
Küresel ısınmaya yol açan seragazları artışında geçtiğimiz yıl başı çeken Türkiye, bu yıl da hız kesmedi. 1990-2004 arasında seregazı salımında yüzde 72,6 artış gerçekleştiren Türkiye, 2005 sonunda bu rakamı yüzde 84'e çıkardı. 1990 yılından bu yana toplam seragazı artışı da böylece 296 milyon tondan 312,4 milyon tona çıktı. İklim Değişikliği Çerçeve Anlaşması gereği ilk kez geçen yıl verilen seragazı envanteri Türkiye'nin en hızlı artış yapan ülke olduğunu ortaya çıkarmış ve tehlike çanlarını çalmıştı. Yeni veriler, Türkiye'nin durumunun değişmediği sinyalini veriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan veriler, Türkiye'nin seragazları içerisindeki aslan payının yüzde 77 ile enerji sektöründe olduğunu gösteriyor. Türkiye'nin atmosfere saldığı karbondioksit emisyonlarının geri kalanı ise katı atık bertarafı, endüstriyel proses gibi kalemlerden kaynaklanıyor. Türkiye'nin 1990-2005 yılları arasındaki seragazı artışında en hızlı silahşörlerin başında ise çevrim ve enerji sektörü var. Bu sektörde son 15 yılda meydana gelen artış yüzde 160'ı buluyor. Bilindiği gibi Türkiye elektriğinin büyük bir bölümünü doğalgaz ve kömür gibi fosil yakıtlarla çalışan termik santrallerden elde ediyor. Termik santraller bu yüksek artışın arkasındaki en önemli etken. Aynı dönemde imalat sanayinde meydana gelen artış yüzde 79, yine bir başka fosil yakıt olan petrole bağımlı ulaştırmada ise bu oran yüzde 56.
AB'ye girişte Kyoto engeli
Tüm bu yüksek artış hızları hem Türkiye'nin küresel ısınma içerisindeki payını arttırıyor hem de özellikle Avrupa Birliği sürecinde karşısına çıkacak olan Kyoto Protokolü'ne taraf olmasını zorlaştırıyor. Türkiye henüz Kyoto konusunda net bir tavır belirlemiş olmasa da 2004-2005 yılları arasındaki yüzde 12 puanlık artış tehlike sinyalleri veriyor. Bu bir yıllık artış, protokole taraf olmuş birçok ülkenin 2012'nin sonuna kadar yapması gereken indirim oranlarının bile çok üstünde. Örneğin Japonya 2012 sonunda 1990 yılındaki emisyonlarını sadece yüzde 5 azaltmakla yükümlü. Protokole taraf olmadığı için eleştirilen Amerika'da taraf olursa yüzde 5 indirim zorunluluğu alacak.
Türkiye'nin Kyoto için müzakerelere oturulması halinde elindeki en büyük kozu kişi başına düşen emisyon miktarı olacak. Bu rakam toplam emisyonun nüfusa bölünmesiyle bulunuyor. Amerika'da 20 tona yaklaşan bu rakam, Türkiye'de nüfusun 70 milyon olduğu varsayılırsa 4,5 tona yaklaşıyor. İlk aşamada protokole taraf olmasına rağmen yükümlülük almayan Çin'de ise 3 tonla bizden daha aşağıda. Dünya ortalaması 4, üyesi olmaya çalıştığımız AB'nin en gelişmiş 15 ülkesinde ise 8,7 ton. Türkiye bu hızla seragazı salımını arttırırsa, üyeliğe kabul edileceği yıllarda AB ortalamasını yakalayacak ve pazarlık için bu kozunu da yitirmiş olacak. Bütün bu verilere rağmen biz masumuz diyip koltuklarında rahat rahat otıracaklarını sanan politikacılara duyurulur.
Çevreci korkusuyla bankayı gizliyorlar
Özgür Gürbüz - Sabah / 2 Temmuz 2007
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında yapılması planlanan barajlar içinde en büyüğü olan ve tarihi Hasankeyf'i sular altında bırakacağı gerekçesiyle eleştirilen Ilısu Barajı, geçen ay ortasında ortaya çıkan kredi sorununu atlattı. Projeye kredi sağlayan İsviçre bankası Zurich Kanton Bank (ZKB) çevrecilerin baskısına dayanamayıp geri çekilince durma noktasına gelen baraj inşaatı, kısa sürede bir Alman bankasının devreye girmesiyle start aldı. Konsorsiyumun lideri Nurol İnşaat yetkilileri birkaç gün içinde baraj gövdesinin inşaatına başlanacağını söyledi.
3-4 GÜN İÇİNDE İNŞAAT BAŞLIYOR
Yaşanan süreci SABAH'a değerlendiren Nurol İnşaat'ın Ilısu Barajı Proje Koordinatörü Yunus Bayraktar, "Nedenini tam olarak bilemiyoruz ama 14 Haziran günü ZKB projeden çekildi. 15 Haziran günü sırada bekleyen 10 bankayla görüşmeye başladık. Bir Alman bankası devreye girdi ve sorun çözüldü" dedi. İsviçre bankasının yerine projeye kredi vermeyi kabul eden Alman bankasının ismini çevreciler baskı yapar diye açıklamak istemeyen Bayraktar, "3-4 gün içinde işi başlatıyoruz" dedi. Çalışmalar başlayınca, projeye destek veren tüm bankaların ismi de açıklanacak. Ilısu projesi 2001 yılında da gündeme gelmiş ve İngiliz Balfour Beatty'nin önderliğindeki firmaların kredi garantisi alamaması nedeniyle iptal olmuştu. Ilısu projesinin eski halinin çevre ve kültürel varlıkların korunması için yeterli olmadığını itiraf eden Yunus Bayraktar, yeni projenin ise AB ve Dünya Bankası'nın kriterlerine uygun olduğunu savundu.
'ESKİ PROJE ÇEVRECİ DEĞİLDİ'
Bayraktar şöyle devam etti: "2001'de proje krize girdiğinde ortada AB ve Dünya Bankası kriterlerinde gerçek anlamda bir ÇED Raporu, Kültürel Varlıklar Raporu ve Yeniden Yerleşim Raporu yoktu. Şimdi bu kadar önemli çevresel sorunların halledildiği ve bu yüzden de dünyanın en gelişmiş 3 ülkesinden kredi garantisi alabilen bir proje yaptık. İtiraf için söylüyorum, 2001 yılında bu muhteşem projeler yoktu."
***
KONSORSİYUMA kültürel varlıkların korunması için 25 milyon Euro ayrıldı. Şirket yetkilileri, koruma ve kurtarma işlerinde 20'ye yakın yerli ve yabancı uzmanın proje yürütme kurulunda çalışacağını ve sular altında kalmayan bölümlerindeki yapıların da güçlendirileceğini söylüyor. Projeye itiraz eden çevre kuruluşlarından biri olan Doğa Derneği'nden Nuri Özbağdatlıoğlu ise projenin ulusal standartlara uymadığını savunarak "İsviçre Bankası çekildiyse bir nedeni vardır" diyor.
HASANKEYF, Güneydoğu Anadolu'nun en eski yerleşim bölgelerinden biri. Ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu bilinmiyor. Ancak şehir ve etrafındaki binlerce mağara insanların buraya çağlar öncesinden yerleştiğini gösteriyor. Ankara Üniversitesi Sanat Tarihi Kürsüsü Başkanı Prof. Dr. Oluş Arık'a göre Hasankeyf, İran ve İç Asya'nın, Doğu Akdeniz ve Mezopotamya'nın, sonraları Bizans'ın temsil ettiği Roma'nın birbiriyle kaynaştığı bütünlüklü tek merkez konumunda. Arık'a göre yolları, kanalları, kamu yapıları, semtleri, temiz - atık su sistemleri ve çarşılarıyla Hasankeyf, bir Ortaçağ başkenti. Hasankeyf'in Ilısu Barajı inşaatıyla sular altında kalacak olması nedeniyle yerli ve yabancı pek çok grup protesto gösterileri düzenleyerek, barajın tarihi sular altında bırakacağı uyarısında bulunmuştu.
Lobi baskısıyla Tony Blair vazgeçmişti
Al Gore Türkiye'ye boşu boşuna geldi
Küresel ısınma konusunda kamuoyu yaratmak amacıyla "Live Earth" konserlerinin Türkiye ayağını tanıtmak için Türkiye'ye gelen Al Gore'un çabaları boşa gitti. Sponsor bulunamaması ve konserin başarısız olacağı yönünde çıkan söylentiler yüzünden konserin İstanbul ayağı iptal edildi. İptal üzerine Live Earth organizasyonunun sekiz dünya şehrinde verilen konserleri İstanbul'da büyük ekrandan yapılacak ve canlı yayınla yetinilecek. Al Gore'u Türkiye'ye getiren Purple Concerts adlı organizasyon şirketi, 7 Temmuz'da Park Orman'dan yapılacak yayının ücretsiz olarak izlenebileceğini açıkladı. Şirketin ortaklarından Cengizhan Yeldan, SABAH'a yaptığı açıklamada "New York ve Londra'dan sonra en büyük konser İstanbul'da olacaktı. Sponsorlar, çevrecilerin fabrikalarını araştırıp bir şey bulmasından korktu" dedi.
Meclis'i yeşile boyamaya geliyorlar
Özgür Gürbüz / 26 Haziran 2007
Türkiye'de ikinci kez parti kurmaya hazırlanan Yeşiller, kadın ve bağımsız adayların dikkat çektiği 22 Temmuz seçiminde iki kadın adayla boy gösterecek. İzmir 2. bölgeden aday olan Türkiye Yeşilleri Eş Sözcüsü Bilge Contepe, kadınlardan hayvanlara, böceklerden farklı cinslere dışlananların sözcüsü olacaklarını ve ezilenlerin mücadelesini Meclis'e taşıyacaklarını söylüyor. Kadın kimliği için tüm hayatı boyunca mücadele ettiğini belirten Contepe, “Diğer kadın adayların hepsini parti başkanları seçti. Parti başkanlarının hepsi de erkek. Siyasi partilerde erkek egemenliği yüzde 10 barajı sürdükçe devam edecek” diyor. Contepe'ye göre yüzde 10 barajı yüzünden toplumla politikacılar arasındaki köprüler kopmuş durumda. Bu köprünün yeniden kurulması için toplumsal muhalefet içinde yer alan, eylem yapanların Meclis'e girmesi gerekiyor. Bir başka deyişle Contepe, sözcü istemiyor, bizzat sözün sahibinin Meclis'e girmesini istiyor. Bu yüzden de adaylığını açıklamış. 1988'de kurulan eski Yeşiller Partisi'nin kurucuları arasında da yer alan Bilge Contepe, seçilirse, nükleer enerjiden, çarpık kentleşmeye kadar yıllardır sürdürdüğü renkli mücadeleyi Ankara'da da sürdürmeyi hedefliyor.
Yeşiller'in Bursa adayı Neriman Gül Eren ise uzun yıllar Bursa Barosu Çevre-Hukuk Komisyonu'nda çalışmış bir Avukat. Bursa'nın öncelikli sorunlarını trafik, imar, termik santraller ve yeraltı sularının hızla azalması olarak görüyor. Uludağ'ın milli park olarak ilan edilmesi ise seçim bildirgesinde yer alan 10 vaat arasında. Ekonomik ranta dönüştürülmek için Yer altı sularının hortumlandığını belirten Eren, Ovaakça Termik Santrali'nin de yerel bir sera etkisi yaratarak çevre sorunlarına yol açtığına dikkat çekiyor. Eren'in kadınlara özel bir mesajı var. “İktidar tutkunu eşleriniz kime oy verirse versin. Yaşama dair önceliklerinizi Meclis'e taşımak için her evden bir kadın oyu istiyorum” diyen Yeşil Aday, kadınlara yıllardır sorumluluk verildiğinden ancak yetki verilmediğinden yakınıyor. “Mazot fiyatlarını indirme yarışına katılacak mısınız?” sorumuza ise Eren'in yanıtı oldukça ilginç. Küresel ısınmaya yol açtığı için petrol tüketimini arttıracak hiçbir kararı desteklemeyecek olan Yeşiller, çiftçilerin alternatif yakıtları kullanmasını destekleyerek biyodizel gibi seçenekler sunacak.
Yeşil adayların vaatlerinden seçmeler
Küresel ısınmaya karşı mücadele edecekler. Küresel ısınmanın başlıca nedenini doğanın sömürülmesi ve aşırı tüketim olarak görüyorlar.
Sosyal hakları savunacaklar. Özelleştirmelerin halkın sahip olduğu sağlık ve eğitim hakkı gibi değerleri ellerinden aldıklarına inanıyorlar.
Meclis'e bir barış ağacı dikecekler. Farklılıklara ayrımcılığa karşı çok çeşitliliği savunarak ve silahlı çözümlere hayır diyerek barış hareketinin sesini Meclis'e taşımak istiyorlar.
Hayvanların ve doğanın haklarını savunacaklar.
Siyanürlü altına, termik ve nükleer santrallere karşı mücadele edecekler.
Organik tarımı destekleyecekler.
Kuraklık ve küreselleşmenin vurduğu çiftçilerin sesi olacaklar.
Rüzgar ve güneş gibi temiz enerji kaynaklarına öncelik verecekler.