Ermenistan yeni transit ülke olabilir

Özgür Gürbüz /14 Ekim 2009

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı’nın (SETA) İstanbul’da düzenlediği Türkiye-Rusya İlişkileri Çalıştayı’nın davetlisi olarak Türkiye’ye gelen Doç. Dr. Yury Borovsky, Türkiye ve Ermenistan arasında imzalanan protokolün yeni bir enerji boru hattı olasılığı yarattığını söylüyor. Moskova Uluslararası İlişkiler Devlet Enstitüsü öğretim görevlisi olan Borovsky, “Ermenistan da transit bir ülke olabilir. İran-Ermenistan arasında halihazırda bir boru hattı var. Azerbaycan’ı by-pass edecek yeni bir rota olabilir, böyle bir olasılık var” diyor.

Türkiye-Avusturya arasında inşa edilmesi planlanan Nabuko Doğal Gaz Boru Hattı projesinin geleceği hakkında ise çok iyimser değil. Her yıl 30 milyar metreküp gaz taşınması planlanan boru hattı için yeterli gazın bulunmadığına değinen Borovsky, “Nabuko projesinin geleceğini şüpheli görüyorum. Bu boru hattı için yeterli gaz yok. Azerbaycan her yıl 7-8 milyar metreküp verebilir. Olası tedarikçiler, Türkmenistan, İran, Irak ve Katar ama önemli problemler var” diyor. Türkmen gazını Nabuko’ya bağlamanın imkansız olduğunu söyleyen Rus enerji uzmanı, özellikle Hazar Denizi’ni geçecek bir boru hattının inşasında hukuki engeller olduğunu belirtiyor. Hazar Denizi üzerindeki uluslararası haklar üzerinde anlaşmazlık olduğuna ve ortada çok taraflı bir anlaşma olmadığına değinen Borovsky, Azerbaycan, Kazakistan ve Rusya arasında anlaşma olmasına rağmen inşaat başladığında İran’ın itiraz edebileceğini söylüyor.

Nabuko’daki belirsizliği fark ettiği için Türkiye’nin Rusya ile Güney Akım projesine imza attığını belirten ve Türkiye’nin doğru bir iş yaptığını söyleyen Borovsky, Mavi Akım projesinin hayata geçmesi için de anahtarın başta İsrail olmak üzere Suriye, Lübnan, Ürdün gibi Orta Doğu ülkelerinde olduğuna değiniyor. Bu ülkelerden talep olmazsa boru hattının yapılmayacağını söyleyen Yury Borovsky, talep olursa 2014-2015 yılına kadar hattın inşaatının bitirilebileceğini söylüyor.

Doğal olarak karşı çıktılar

Türkiye’nin önde gelen çevrecileri, İstanbul’a yapılması düşünülen üçüncü boğaz köprüsüne karşı tek vücut oldu. Doğa Derneği, TEMA, Türçek ve WWF-Türkiye, üçüncü köprünün sadece İstanbul’un değil Türkiye’nin sorunu olduğunda hemfikir.

Özgür Gürbüz-Gazete Habertürk /13 Ekim 2009

İstanbul Çevre Düzeni Planı’nda yer almamasına rağmen bir anda Türkiye’nin gündemine giren üçüncü Boğaziçi Köprüsü projesine çevrecilerden sert tepki geldi. Türkiye’nin belli başlı çevre kuruluşlarından Doğa Derneği, TEMA, Türçek ve WWF-Türkiye, köprü planlarının iptali için birlikte hareket etme kararı aldı. Çevrecilere göre, üçüncü köprü sadece İstanbul’un doğasına ve sakinlerine değil, Türkiye’ye yapılacak bir haksızlık olacak. Birlikte sonuna kadar hareket etme kararı alan dört kuruluş, kampanya sloganı olarak da “Boğazımızı sıkmayın” da karar kıldı.

Su havzaları tehlikede
Ortak basın toplantısında söz alan çevre kuruluşları temsilcileri, İstanbul’u daha ne kadar büyütmek istiyoruz” sorusunun yanıtı bilimsel olarak verilmedikçe hiçbir kamu kurumunun ülke kaynaklarını bu projeye yönlendirme hakkı yoktur açıklamasını yaptı. WWF-Türkiye Doğa Koruma Müdürü Sedat Kalem, “Üçüncü köprü projesiyle, İstanbul’un iki yakası üzerinde bulunan yedi su havzasıyla birlikte yaşam kalitemiz de etkilenecek” uyarısında bulunurken, projeyi, toplu taşımadan çok bireysel taşımaya önem veren, iklim değişikliğine yol açan karbon salımını arttıran bir proje olarak niteledi.

Ne kadar çok köprü, o kadar çok araç
TEMA adına söz alan Yönetim Kurulu Üyesi Deniz Ataç ise, “Ülkenin sosyal sorunlarına ek problemler çıkaran bu kararların alınması acıklı. Birinci ve ikinci köprünün şehre, ülkeye ne getirdiği iyi analiz edilmeli. Sadece Anadolu yakasında 17 bin 150 hektarlık orman alanı ikinci köprü ve TEM otoyolu kenarında yok edildi. Bu alanların artık tekrar orman olma şansı yok” dedi. TÜRÇEK adına toplantıya katılan Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Barbaros Gönençgil, ciddi bir ÇED sürecinin yapılması gerektiğine işaret ederek, artan köprü sayısının insan değil araç geçişini arttırdığına dikkat çekti. “ikinci köprünün yapımından sonra araç geçişi yüzde 1180 arttı” diyen Gönençgil, transit taşımacılığın İstanbul trafiğindeki payının yüzde 6 olduğuna değinerek, “Bu, yüzde 6’lık transit taşımacılığı için yapılan bir proje değil. Üçüncü köprü İstanbul’un projesi değil, İstanbul hazırlamadı. Kim hazırladıysa sahibi ortaya çıksın” çağrısında bulundu.

“Eroğlu, doğanın seri katili”
Böyle önemli bir konuyu tek bir bakanın, başbakanın kararıyla açıklamak mümkün değil diyen Doğa Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Güven Eken, Çevre Bakanı Veysel Eroğlu’nu da sert bir şekilde eleştirdi. Türkiye’nin sulak alanlarının yarıdan fazlasının kaybedildiğini söyleyen Eken, “Geçtiğimiz üç yılda bütün derelerin su kullanım hakkı satıldı. Dünyanın terk edildiği nükleer enerjiye kapılar açıldı. 2B alanları satışa çıkarıldı. Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, son 5 yılda (gerek DSİ gerekse Çevre Bakanlığı’nda) yaptığı icraatlarla Türkiye doğasının seri katilidir. Söyleyecek başka kelime bulamıyorum” dedi.

Hakkını öğrenen kadın dayaktan kurtuluyor

Türkiye genelinde 15 yıldır sürdürülen Kadın İnsan Hakları Eğitim Programı, 42 ilde 7 bin 500 kadına ulaştı. Programa katılan kadınların yüzde 63'ünde aile içi fiziksel şiddet sona erdi.

Özgür Gürbüz-Gazete Habertürk /12 Ekim 2009

“Ben şiddet ve dayakla büyüdüm, yaşamım boyu hak etmediğim bir şiddete maruz kaldım. Yarı görücü usulü evlendirildim. Dışarı çıkmak bile kolay olmadı benim için”. Bu sözler, Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı’na (KİHEP) İzmir’den katılan Cemile adlı katılımcıya ait. Aynı katılımcı, dört ay süren eğitim programından sonra ise, “Ben hep böyle girişken, kendi haklarını bilen bir kadın değildim. Ekonomik özgürlük istiyorum. Tekrar okula başlama sebebim de bu zaten. En zor kısmını başardım” diyor.

Yüzde 13’ü kendi işini kurmuş
Türkiye’de maruz kaldığı şiddeti yine şiddetle çözebileceğini düşünen varsa bir daha düşünsün. Kadının İnsan Hakları – Yeni Çözümler Derneği tarafından 15 yıl boyunca 42 ilde verilen eğitimler gösteriyor ki, haklarınızı bilmek bile size uygulanan fiziki şiddeti büyük ölçüde durdurmaya yetiyor. 15 yılda eğitim alan 7 bin 500 kadının yüzde 63’ü, bilgilendikten sonra aile içindeki fiziksel şiddetin sona erdiğini söylüyor. Haklarını öğrenen kadınların yüzde 54'ü yeniden eğitime dönmüş, yüzde 29'u ücretli bir işe başlamış. Hatta yüzde 13’ü kendi işini kurmuş. Program, sadece kadınlara yönelik hak ihlallerine son vermiyor ayrıca onların çocuklarına karşı tekrarladığı yanlışlardan da dönmelerine neden oluyor. Katılımcıların yüzde 93’ünün çocuklarına yönelik tutumlarında düzelme görülmüş.

Basın toplantısıyla Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği’nin çalışmalarını anlatan Başkan Doç. Dr. İpek İlkkaracan Ajas, eğitimin temel hedefini, kadınları bir birey, ailenin ve toplumun etkin birer üyesi olarak kendilerini ilgilendiren her konuda hakları üzerine bilgilendirmek ve bu hakları yaşamlarında uygulamaya koymaları için gerekli bilgi ve desteği vermek olarak açıklıyor. 16 ayrı modülden oluşan, 320 sayfalık eğitim programları, 1998 yılından itibaren Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) ile imzalanan protokol kapsamında SHÇEK’e bağlı Toplum Merkezleri’nde veriliyor. Dört ay süren eğitim süresince aynı bölgede yaşayan birçok kadın birbirlerini tanımaya başlıyor, sorunlarının kendilerine has olmadığını anlıyor. Eğiticileriyle sürekli iletişim içinde olan kadınlar için Ajas, “2-3 yıl merkeze gelmeye devam ediyorlar” diyor. Eğitim sonrası verilen destek, kadınlarla ilgili diğer çalışmalarda olduğu gibi, burada da kritik öneme sahip. Kadınların seslerini yükseltmeleri biraz da yalnız olmadıklarını bilmelerine bağlı.

Eğitimden erkekler de yararlanıyor
Kadınların haklarını öğrenmesi sadece onlara değil erkeklere de faydalı oluyor. Eğitime işsiz ve kendine özgüvenini çok düşük olduğu bir sırada katılan Dilek Uğur, eşini de “Baba Destek Programı”na katılmaya ikna etmiş. Eğitim sonucu özgüvenini tekrar kazandığını belirten Dilek Uğur’un eşi Ahmet Uğur’un "Eşimde olan değişikliği en çok ben fark ettim. Bir yaşındaki kızımızı kendi ayakları üzerinde duran biri olarak yetiştireceğiz" sözleri programın nerelere vardığının bir göstergesi.

İki büyük miting

Türkiye geçtiğimiz cumartesi günü iki büyük çevre mitingine sahne oldu.

Munzur'da 20 bin kişi, Munzur Nehri üzerinde kurulması düşünülen barajları protesto için yürüdü.

Sinop'ta ise il sınırları içerisinde kurulması düşünülen dört termik santralden biri olan Gerze termik santraline karşı büyük bir yürüyüş vardı. Sinop'u nükleer beladan kurtarmak isteyen, Nükleer Karşıtı Platform da oradaydı.

Fazla söze gerek yok, fotoğraflar her şeyi anlatıyor. Çekenlerin eline, yürüyenlerin ayaklarına sağlık....

Enerji yöneticisi olmayan binaya ceza geliyor*

Enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak için enerji tüketimi yüksek endüstriyel işletmeler, ticari ve hizmet binalarına enerji yöneticisi bulundurma şartı getirildi. EİE, yönetici bulundurmayan kurumları uyarmaya başladı. Yönetici bulundurmamanın cezası 24 bin, her yıl enerji tüketimi beyanı vermemenin cezası ise 60 bin TL.

Özgür Gürbüz-Gazete Habertürk / 10 Ekim 2009

Türkiye benzer bir üretim yapabilmek için OECD ülkelerine oranla 2, Japonya'ya oranla 4 kat fazla enerji harcamak zorunda. Yine Türkiye'deki bir bina, benzer iklim kuşağında yer alan Almanya'daki bir binaya göre 2 veya 10 kat fazla enerji tüketiyor. Türkiye’de sadece bina ile işletmelerin ısıtma ve soğutmasında yapılacak yüzde 35’lik ve ulaşımda yapılacak yüzde 15’lik enerji tasarrufu her yıl 1 milyar 400 milyon dolarlık petrol ve doğalgaz ithalatını önleyebilecek potansiyele sahip.

Enerjiyi verimli kullanmak için kolları sıvayan Türkiye, 2007’de “5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu”nu çıkardı. 5627 Kanun’a bağlı yönetmelikler gereğince de yıllık enerji tüketim miktarı bin TEP (Ton Eşdeğeri Petrol) olan endüstriyel işletmeler, toplam inşaat alanı 20 bin metrekare veya yıllık enerji tüketim miktarı 500 TEP ve üzeri olan olan ticari ve hizmet binaları ile toplam inşaat alanı en az 10 bin metrekare ve yıllık enerji tüketimi 250 TEP olan kamu binalarında enerji yöneticisi bulundurulmasını şart koştu. Enerji yöneticileri her yıl enerji tüketim miktarını devlete bildirmek ve verimlilik için yaptıkları çalışmaları göstermekle zorunlu. Her yıl mart ayı sonuna kadar beyan vermeyenlere 60 bin TL, yönetici bulundurmayanlara da 24 bin YTL ceza kesilmesi de yönetmeliklerce belirlendi. EİE (Elektrik İşleri Etüd İdaresi) yönetici bulundurmayan kurumlara ilk uyarıları göndermeye başladı, uyarılardan sonra ceza da kesilmeye başlanacak.

Binalarda enerji yöneticisi olabilmek için de yetkilendirilmiş kuruluşlardan eğitim almak gerekiyor. Enerji verimliliği uygulamalarının gerçekleştirilmesinde gecikmeler yaşandığını belirten EDSM Enerji Genel Müdürü Arif Künar, “Enerji tüketiminin takibi, üretim ve tüketim ilişkisinde maliyet esaslı hesaplamalar yapılmıyor. Bunun nedeni de enerji tüketimi ölçülmemesi ve bilinmemesi. Bilinmediği için de hesaplamalarda ve işletme giderlerinde doğru şekilde yer almıyor, kontrol edilemiyor” diyerek ana sorunun enerji verimliliğinde “ölçmek ve bilmek” olduğuna işaret ediyor. Çimento, demir-çelik gibi enerji yoğun sektörlerde bazı firmaların verimlilik çalışması yaptığına dikkat çeken Künar, bu çalışmaların bir defalık değil işletme süresince yapılması gerektiğine dikkat çekiyor ve asıl sorunun yüzde 95’i yalıtımsız olan yapı stoğu olduğuna dikkat çekiyor.

***
Kimler enerji yöneticisi olabilir?
Endüstriyel işletmelerde iki yıl tecrübeye sahip mühendisler, OSB’lerde ve binalarda ise 2 yıl tecrübeye sahip elektrik-elektronik mezunları, elektrik ve makine mühendisleri, yetkili kuruluşlar tarafından verilen sertifikalı enerji yöneticisi kurslarında başarılı oldukları taktirde “enerji yöneticisi” olabiliyor.

***
“Kriz verimlilik çalışması için fırsat”
EDSM Enerji Genel Müdürü Arif Künar Ekonomik kriz yaşanan bugünlerde, “enerji verimliliği” kavramı birçok sanayi, işletme, bina ve ülkemiz için çok önemli bir fırsat yarattı. Çünkü işletmeyi kapatmak, işçileri çıkarmak bir çözüm değil. Öncelikle yapılması gereken, işletmede hammadde, enerji, su, proses, eleman konusunda maksimum verimliliği sağlamak, kaliteyi ve miktarı azaltmadan birim üretim maliyetlerini azaltmak olmalı.

*tam metin

“Asma köprüye izin yok, barajlara var”

Tunceli'nin Munzur Nehri üzerine yapılması düşünülen barajlara karşı tepki büyüyor. 10 Ekim'de Munzur'da büyük bir mitinge hazırlanan baraj karşıtları, “milli park diye asma köprüye izin vermeyenler nasıl 8 baraja izin veriyor” diye soruyor.

Özgür Gürbüz-Gazete Habertürk /9 Ekim 2009 *

Türkiye’nin ilk Milli Parkı olarak da bilinen Munzur Vadisi Milli Parkı, yarın (10 Ekim) büyük bir mitinge sahne olacak. Munzur Vadisi ve bölgedeki diğer nehirler üzerine yapılması düşünülen 8 adet baraja karşı çıkan baraj karşıtları, onlarca otobüsle Tunceli’ye doğru yola çıkıyor. Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa ve Adana başta olmak üzere birçok ilden otobüslerle Munzur’a gidenlerin ortak amacı, başta su tutmaya başlanan Uzunçayır barajı olmak üzere yapımı süren ve planlanan diğer projeleri durdurmak. Mitinge yöre belediyeleri, milletvekilleri ve köy muhtarları da destek veriyor ayrıca Avrupa’dan da katılımcıların gelmesi bekleniyor.

Kurt, tilki, ayı, kınalı keklik, çengel boynuzlu dağ keçisi, vaşak, su samuru, çil keklik ve kaya kartalı gibi nadir türlerin yaşadığı Munzur Vadisi Milli Parkı’na yapılan barajların doğal dengeyi olduğu kadar Alevi-Bektaşiler için kutsal sayılan birçok ögeyi içeren bölgeye de zarar vereceği öne sürülüyor. Barajların yapılmasını engellemek için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) kadar giden baraj karşıtları, devletin söz konusu baraj olunca farklı, köylülerin istediği asma köprü olunca farklı davrandığından şikayetçi. Munzur Koruma Kurulu Başkanı Hasan Şen, “Birkaç yıl önce hayvanlarını karşıdan karşıya geçirmek için Munzur Nehri üzerine tahtadan asma köprü yapmak isteyen köylülere yetkililer, burası Mili Park diyerek izin vermediler. Aynı kurumlar şimdi bu bölgeye sekiz baraj yapılmasına izin veriyor. Devletin kendi koyduğu kurallara uymasını istiyoruz. " diyor.

Bölgede yapılması düşünülen sekiz barajın toplam kurulu gücü 384 MW (megavat), Türkiye’nin şu andaki kurulu gücünün yaklaşık 110’da biri. Barajların beşi Milli Park alanı içerisinde yer alıyor diğerleri de yine hem çevresel hem de kültürel ve dinsel nedenler nedeniyle tepki topluyor. Hukuki sürecin hem AİHM, hem de bilirkişi incelemesi için idari mahkemede sürdüğünü belirten Azınlık ve Kültürel Miras Uzmanı Avukat Murat Cano, “Tunceli’deki DSİ tarafından hesaplanan yıllık su potansiyelinin yüzde 40’ı barajlarda tutulabilecek su olarak saptanmış. Bu kadar suyu tuttuğunuzda yeraltı suyu kaçacak ve iklim dengesi değişecektir. Bu da ekolojik dengeyi bozar ve Tunceli halkının göç etmesine neden olur” diyerek projeye itiraz ediyor. Barajlardan elde edilecek gelirin yılda sadece 80 milyon dolar olarak hesaplandığını belirten Cano, kamu kurumlarının kendi hazırladığı raporlarda bölgenin doğal ekonomik potansiyelinin yılda en az 800 milyon dolar olarak hesaplandığını söylüyor.

Tunceli’de inancın doğaya göre şekillendiğine de dikkat çeken Cano, “Dünyanın hiçbir coğrafyasında kutsal günlerde suya lokma verilir mi? Güneş tutulduğunda aya kurşun sıkılır mı?” diyerek doğal dengenin zarar görmesi halinde bölge halkının inanç özgürlüğünün de zedeleneceğini iddia ediyor.

*Haber, gazetede "Munzur'uma dokunma" başlığıyla ve biraz daha kısa biçimiyle yayımlandı.

Polise davullu protesto

Özgür Gürbüz / 9 Ekim 2009

IMF ve Dünya Bankası’nın İstanbul’daki yıllık toplantısına protestolar damgasını vurdu. Toplantılar 7 Ekim’de sona erdi ancak protestolar akşam saatlerine kadar sürdü. Direnistanbul Koordinasyonu ve onlara destek veren Avrupalı eylemciler, önceki akşam 19:30 sularında İstanbul’daki Taksim Meydanı’ndan davullar eşliğinde yürüyüşe geçti. İstiklal Caddesi boyunca yürüyen ve Tünel meydanında yürüyüşe son veren grubun ritmik davulları ve göstericilerin dansları etraftaki vatandaşlar tarafından ilgiyle izlendi. İstiklal Caddesi'ni karnaval yerine çeviren onlarca davulcu, hem dans etti hem de polisin tavrını eleştiren sloganlar attı. “Katil polis” sloganlarının atıldığı yürüyüş boyunca yabancı eylemciler de, “IMF is a shit. Police is a shit. Let's clean it"* yazılı İngilizce pankartlar taşıdı.

*IMF boktur, polis boktur, hadi temizleyelim.

Enerji faturasından kurtulmanın yolu “pasif ev”den geçiyor

Avrupa Birliği, 2019 yılından sonra yapılan binaların harcadığı kadar enerji üretmesini şart koşuyor. “Pasif ev” olarak da adlandırılan bu binalara ilgi giderek artıyor. Dünyada sayıları şimdiden 175 bini bulan pasif ev konusunda ise Türkiye çok geride.

Özgür Gürbüz-Gazete Habertürk/8 Ekim 2009*

Frankfurt Belediyesi aldığı kararla yeni yapılan tüm kamu binalarının tükettiği kadar enerji üretmesini zorunlu kılıyor. “Pasif ev” standartlarına uygun olarak yapılan bu düzenlemenin nedeni belediyenin çevreciliği kadar Avrupa Birliği’nin 2019 yılından sonra binalar için getirdiği benzer bir yükümlülükten kaynaklanıyor. Almanya’da pasif ev sayısı şimdiden 13 bini geçmiş durumda, dünyada ise sertifika almış 17 bin 500 pasif ev var.

Yukarıdaki bilgiler, Dow firmasının Bina Çözümleri Birimi’nin önceki gün düzenlediği Pasif Ev seminerinde konuşmacı olan Jessica Grove Smith’e ait. Almanya Pasif Ev Enstitüsü Enerji Verimliliği Uzmanı Smith, yapılan uygulamalarda pasif evlerde enerji tüketiminin klasik inşa teknikleriyle yapılan benzer örneklerine göre yüzde 90 oranında azaldığına dikkat çekiyor. Avrupa Birliği’nin yüzde 20 enerji tasarrufu hedefine ulaşması için binaların önemine değinen Smith, Avrupa’daki evlerde yüzde 27, ticari binalarda ise yüzde 30 tasarruf potansiyeli olduğuna dikkat çekiyor. Aynı seminerde söz alan İZODER (Isı, Su, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği) Genel Sekreteri Ertuğrul Şen’e göreyse Türkiye’de tasarruf potansiyeli daha yüksek. Mevcut bina stoğunun yüzde 90’ının yalıtımsız olduğunu belirten Şen, “Nihai enerji tüketiminin yüzde 30’unu konutlarda kullanıyoruz. Yüzde 50’si israf ediliyor bunun mali değeri de 10 milyar TL.” diyor. Pasif ev kavramı her ne kadar tükettiği enerji kadar üretim yapan binalar için kullanılsa da, herhangi bir binanın ısıtma enerjisi tüketimin yılda metrekare başına 15 kilovatsaatin (kWs) altında kaldığı yapılarda standartlara uygun kabul ediliyor.

Pasif ev olabilmek ve bu değeri tutturabilmek için sadece ısı yalıtımı değil, aydınlatma, sıcak su, ev içindeki hava değişimi için kullanılan enerjilerin de asgari miktarda tutulması gerekiyor. Böyle bir eviniz varsa dışarıda hava sıcaklığı -12 dereceyken oda sıcaklığını 21 derecede tutmak için klasik bir yapıya oranla 10 kat az enerji harcama şansına sahip olabiliyorsunuz. Sıcak iklimlerde de pasif evler inşa edilebiliyor ve böylece soğutma giderleri aşağıya çekiliyor. Bina inşa edilmeden, plan aşamasında hedeflerin doğru saptanması en önemli nokta.

***
Toplantıdan notlar

• Ekonomik kriz yalıtım sektörünü olumsuz etkiledi. 2009’un ilk üç ayında pazarda yüzde 25 daralma oldu.
• Buna rağmen yalıtım sektörü büyümeye devam ediyor. 2002 yılında toplam cirosu 400 milyon dolar olan sektör 2008’de 2 milyar dolar ciroya ulaştı.
• Binaların enerji tüketimini gösteren, “Enerji Kimlik Belgesi” yeni binalarda zorunlu hale geldi. Yedi yıl içerisinde eski binalarda da zorunlu olacak.
• Türkiye’de kişi başına düşen yalıtım malzemesi tüketimi 0,1 m3/yıl. AB’de ise bu ortalama 0,7 m3/yıl.
• Küresel ısınmaya yol açan seragazı emisyonlarını azaltmak için en az maliyetli yöntem de binalarda ısı yalıtımı yapmak.

*orjinali