ELEKTROMANYETİK RADYASYON HER YERDE
Başlarken...
Bugün, hayatımızı kolaylaştırdığını düşündüğümüz birçok yüksek teknoloji ürünü elektronik aletin aynı zamanda sağlığımız için bir risk oluşturup oluşturmadığı tartışılıyor. Kablosuz internetten, mikrodalga fırına, evimizdeki elektrikli ısıtıcılardan saç kurutma makinalarına kadar birçok cihaz çalışırken hatta sadece prize takılıyken çevrelerinde bir elektromanyetik alan oluşturuyor. Uzmanlar, elektromanyetik alanların şiddeti, kaynağına olan uzaklık ve maruz kaldığınız sürenin vücut üzerindeki etkileri değiştirdiğini söylüyor. Evimiz ve çevremizdeki elektromanyetik alan kaynaklarını bilmek, bu aletleri doğru kullanmak ve aşırı kullanımdan kaçınmak hayati önem taşıyabilir.
Özgür Gürbüz- Gazete Habertürk / 29 Ekim 2009
Size, kentten çok uzakta, ağaçlarla dolu bir ormanda havanın kirli olduğunu söyleseler herhalde inanmazsınız. Çünkü hava kirliliği denince akla hemen genzinizi yakan bir duman, gri bir bulut tabakası geliyor. Oysa, havamızı kirleten ve görünmeyen bir kirletici daha var: elektromanyetik dalgalar. Yabancı literatürde buna “elektronik pus” anlamına gelen “electrosmog” bile deniyor. Gözle görülmeyen bu elektromanyetik kirlilik, kimi zaman cep telefonunuzun çalmasıyla televizyonda karlanma yaparak, kimi zaman ise yüksek gerilim hatları yakınında uçan helikopterleri bile düşürerek kendini gösteriyor. 20. yüzyıl ile birlikte doğada da var olan bu manyetik alanlara insan yapımı olanlar da eklenmeye başladı. Bununla birlikte bu etkileri ölçümlemek için sayısız aştırma yapılmaya başlandı. Araştırmalar bu aletlerin yaydığı manyetik alanlara sınırlamalar getirdi ama tartışmalar bitmedi. Sınır değerlerin altında da olsa uzun süreli elektromanyetik radyasyona maruz kalan insanlarda ne gibi sağlık sorunlarının görüleceği ciddi bir tartışma konusu.
Avrupalı da bazdan endişeli
Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa’daki 25 ülkede 2006 yılında yaptırılan araştırma, bu tartışmanın halk tarafından da ne kadar ciddiye alındığını ortaya koyuyor. Tüm çevre sorunlarıyla birlikte sorulduğunda halkın yüzde 75’i yüksek gerilim hatlarının sağlıklarını etkilediğini düşünüyor. Yine halkın yüzde 76’sı baz istasyonlarının, yüzde 73’ü ise cep telefonlarının sağlıkları için bir tehlike arz ettiğini düşünüyor. Yine büyük çoğunluk bilgisayar ve evlerindeki elektrikli aletlerin sağlık etkilerinden şüpheleniyor ancak bu iki başlıkta çok endişeli olanların sayısı daha önceki başlıklara göre yarı yarıya az. Genel anlamda elektromanyetik alanların olası sağlık risklerinden endişeli olanlar ise ankete katılanların yarısını oluşturuyor.
Sağlık Etkileri
Elektromanyetik alanların (EMA) insanlar üzerindeki etkileri çok çeşitli ve vücut yapılarına göre de değişiklik gösteriyor. Basit ve kısa süreli etkiler baş ağrısı, göz yanması, halsizlik ve baş dönmeleri olarak belirtiliyor. Uzun sürede ortaya çıkan etkiler ise bağışıklık sistemini zayıflatmak, hücrelerarası aktiviteyi, hormon salgısını etkilemek, şehvet (libido) azalmasına yol açmak ve embriyolarda anormal gelişmelere neden olmak sıralanabilir. Hücre yapılarının bozulması, kanser, beyin tümörü ve DNA hasarından söz etmek de mümkün.
Yüksek Gerilim Hatları
Yüksek gerilim hatlarının yarattığı manyetik alanların etkisi konusunda özellikle çocuklar üzerine yapılmış çalışmalar göze çarpıyor. 3-4 mG’luk manyetik alan etkileniminin çocukların lösemi geliştirme riskini iki katına çıkardığını ilk kez 1979 yılında Nancy Wertheimer ve Ed Leeper tarafından yapılan araştırma ortaya koydu. Yine, 2005 yılında İngiltere’de Çocukluk Kanser Araştırma Grubu tarafından yapılan bir başka araştırmada da yüksek gerilim hattına 200 metre uzaklıkta oturan çocukların iki kat daha fazla lösemi geliştirme riskine sahip oldukları görüldü. Avusturya’da 132 kilovoltluk iletim hatlarının 15 metre, 275 kilovoltluk hatların ise 25 metre yakınına bina izni verilmiyor. Türkiye’de ise yüksek gerilim hatlarının hemen altına evler hatta okul bile inşa edilebiliyor.
"Zararsız diyemeyiz"
Prof. Dr. Çağatay Güler
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
-Elektromanyetik radyasyonun kansere neden olduğuna dair kesin bir çalışma var mı?
-Kesin, net bir şekilde ortaya koyan bir araştırmaya henüz
ulaşamadık çünkü henüz istediğimiz kanıtları elde edecek kadar uzun süre geçmedi. Örneğin cep telefonunun kullanımının yaygınlaşmasından günümüze kadar kanser oluşturacak süre geçmedi. Bu konuda yapılacak saha araştırmaları güç ve pahalı. Bizim şüphelendiğimiz bazı belirtiler var, huzursuzluk, sinirlilik, baş ağrısı, yorgunluk gibi. Bunları ölçen alet henüz ölçülmedi, derecelendiremiyoruz. Bağlantı kurmak çok zor. Ama asıl önemlisi şu bunların zararsız olduğunu gösteren hiçbir araştırma, güvenilir, gerçek araştırma yok. Bir de araştırmaların standartı var. Zararsız olduğunu net söyleyebilecek araştırma yok bir de bu araştırmaları destekleyenlerinde sorun var. Bunların bazılarının firma destekli olması kuşku yaratıyor. - O zaman ne yapmalı?
Kesin olarak zararsız olmadığını söyleyemiyorsak ihtiyatlılık ilkesini ortaya koymamız lazım. Çocukların gelecekte bizden daha uzun ömürlü olmalarını bekliyoruz. Ortalama insan ömrü uzuyor. O zaman çocukluktan itibaren etkilenen bir nesil gelecek. Bizim çocukluğumuzda cep telefonu, kablosuz internet icat edilmemişti ama onlar daha uzun süre etkilenmiş olacak. - Bir alt değer var mı? İngiltere’de günde 1 mili gausse olarak belirlenmiş. EMA’a maruz kalan bir işteyseniz 2 mG (mili Gauss). İsviçre’de ise her iki şartlar için 1 mG. Ülkeden ülkeye değişiyor. Benim kafama inen tokmağın kaynağı beni ilgilendirmiyor, sonuç beni ilgilendiren; elektromanyetik alan. Bireysel farklılıklar da çok. Bu gibi değerler belirlenirken 70 kg ağırlığında standart bir erkek belirleniyor. Hamileyse ne olacak, embriyo etkilendiyse ne olacak? Etkilenmenin süresi de önemli. Ben 30 mG’a bir dakika etkilendim, diğeri ise 5 mG’den 5 saat etkilendi. Diyabet hastası için farklı, şişman biri için farklı. O kadar karışık karmaşık etken var ki. Bu değerler üzerinden bir şey söylemek çok doğru değil.
-Önerileriniz neler?
Mümkün olduğu kadar sürenin kısaltılması. dinelemeyle ilgiliyse kafaya fazla yaklaştırılmamalı. Tıraş makinasının yarattığı elektromanyetik alan çok yüksek ama çok kısa süre kullanıyoruz. Cep telefonu daha düşük ama uzun süre kullanırsan farklı sonuç doğar. Mümkün olduğunca bu aletlerin kullanımından kaçının, etkileri aza indirecek bariyerlere, standartlara dikkat edin.
***
Ev ve işyerlerinde elektromanyetik alan üreten cihazlar
Bebek alarmı
Bebek alarmları eğer kullanılmak zorundaysa beşikten en az bir metre uzakta durmalı. Çocukları izleme alarm sistemleri radyo frekanslı enerji yayarlar. Beyin fonksiyonlarında hiperaktivite nedeniyle bebeğin uykuya geç dalması bir belirti olabilir.
Alarmlı saat ve radyolar
Elektrikle çalışan alarmlı saat ve radyoların yataktan en 1,5 metre uzakta olması gerekir. Bu tip aletler, 30 cm uzakta 2-5 mG (Gauss - manyetik alan gücünü ifade eden birim) manyetik alan oluşturur.
Elektrikli fırınlar
Elektrikli fırınlar çalıştıkları sırada mikrotesla seviyesinde hayli yüksek manyetik alan üetirler. Fırınlar çalışırken mümkün mertebe makul uzaklıkta durulması gerekiyor.
Elektrikli tıraş makinesi
Şarj edilebilir tıraş makineleri pilli olanlara göre daha az zararlı. Elektrikli olanlarda manyetik alan üretiyor. Elektrikli tıraş makinaları yerine jiletle tıraş olmak daha uygun.
Fotokopi makinaları
Özellikle ofislerde kullandığımız fotokopi makinaları da şiddetli manyetik alan üretir. Yüksek manyetik alana sahip bu makinalardan en az 50 cm. uzakta durmak gerekiyor.
Kaynak: Radyasyon Kuşatması / Prof. Dr. Selim Şeker – Prof. Dr. Osman Çerezci
YARIN: RADYASYON DUVARI GEÇER–SAÇ KURUTMA MAKİNASI MI MATKAP MI DAHA TEHLİKELİ?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder