Özgür
Gürbüz-BirGün/17 Eylül 2018
İki gün önce Türkiye’de binlerce insan çöp topladı. Çöp toplama meselesi yıllardır tartışılır. İnsanların zaman ayırıp çöp toplaması, durumun vahametini görmesi elbette kötü değil. Sorun, çevreciliğin, çözümün bu tip eylemlerden geçtiği fikrinin yayılmasında. Yanıbaşındaki termik santrala itiraz etmeyen ama çöp toplayan çevrecileri yaratmak için az uğraşmıyor devletler. Atıklar gibi kangrene dönmüş sistemsel bir sorunu çöp toplayarak değil, çöp üretmeyerek, üretileni geri dönüştürerek çözebilirsiniz. Plastik şişe, karton kutu gibi ürünleri üreten şirketlere bunları geri toplamaları için depozito koymalarını sağlayamazsanız, onlar üretir, birileri atar ve siz de toplamaya devam edersiniz. Bizim her zaman balık tutmayı öğretmemiz gerek, çöp toplamanın “pansuman tedbir” olduğunu unutmayalım.
İki gün önce Türkiye’de binlerce insan çöp topladı. Çöp toplama meselesi yıllardır tartışılır. İnsanların zaman ayırıp çöp toplaması, durumun vahametini görmesi elbette kötü değil. Sorun, çevreciliğin, çözümün bu tip eylemlerden geçtiği fikrinin yayılmasında. Yanıbaşındaki termik santrala itiraz etmeyen ama çöp toplayan çevrecileri yaratmak için az uğraşmıyor devletler. Atıklar gibi kangrene dönmüş sistemsel bir sorunu çöp toplayarak değil, çöp üretmeyerek, üretileni geri dönüştürerek çözebilirsiniz. Plastik şişe, karton kutu gibi ürünleri üreten şirketlere bunları geri toplamaları için depozito koymalarını sağlayamazsanız, onlar üretir, birileri atar ve siz de toplamaya devam edersiniz. Bizim her zaman balık tutmayı öğretmemiz gerek, çöp toplamanın “pansuman tedbir” olduğunu unutmayalım.
Avrupa’da belediye atıklarının geri
dönüşümünde en başarılı ülke Almanya. Dünya lideri de desek abartmış olmayız. Almanya’da
atıkların yüzde 64’ü ya kompost tesislerine gidiyor ya da geri dönüştürülüyor. Türkiye’de
bu oran yüzde 10. Başarının ardında depozito uygulaması gibi katı kurallar
yatıyor. Almanya’da camdan, pet şişeye aldığınız her ürün için depozito
ödüyorsunuz. Hem de öyle birkaç kuruş değil; 25 avro sentten (yaklaşık 2 TL)
bahsediyoruz. Kimse bir pet şişe su içip iki lirasını çöpe atmak istemiyor.
Atan olursa da onları toplayıp para kazanalar, yere düşmeden bu atıkları
topluyor.
Madem ülkede seferberlik ilan edip, herkesi
çöp toplamaya çağıracak kadar kritik bir durumdayız, hükümetin elini kim
tutuyor? Her türlü ambalaja depozito eklensin, doğaya bırakılan çöp miktarının
ne kadar azaldığını birlikte izleyelim. Yetmedi mi? Sokağa çöp atana, atığını
ayırmayana ceza kesilsin. Yurt dışındaki iyi örneklerin hepsinde bunlar var.
Sadece bilinçlendirmeyle sorun çözülseydi, İngiltere, Fransa gibi çevre
duyarlılığının bizden önce başladığı yerlerde böyle cezalar uygulanmaz, sadece
çöp toplama etkinliğiyle sorunu çözülürdü. Öyle olmuyor, devlet doğayı
korumakla görevli ve bunun için ne gerekiyorsa yapmalı. Çevrecilerin görevi de
çöpleri toplamak değil, ürettirmemek, attırmamak olmalı. Hadi, hemen depozito
uygulamasına geçelim. Şirketlerin değil doğanın isteğini hayata geçirelim.
* Gazetedeki iki konulu yazının ikinci konusu.
* Gazetedeki iki konulu yazının ikinci konusu.
