Su mahkemesinden Başbakan’a son çağrı

İstanbul’da yapılacak 5. Dünya Su Forumu öncesi toplanacak olan İstanbul Su Mahkemesi, Yusufeli, Hasankeyf ve Munzur yöresinde yapılacak olan barajlarla ilgili İstanbul’da kuracağı mahkemeye, davalı taraf olarak ilgili bakanlarla birlikte Başbakan’a da tebligat yolladı ancak halen yanıt alamadı

Şükran Özçakmak – Özgür Gürbüz
Gazete Habertürk / 5 Mart 2009

Hükümet, 140 ülke temsilcisinin katılımıyla beşincisi 16–22 Mart tarihlerinde İstanbul’da yapılacak olan Dünya Su Forumu’na hazırlanırken, toplantıda suyla ilgili asıl sorunların tartışılmayacağını öne süren muhalifler İstanbul Su Mahkemesi adı altında bir toplantı düzenliyor. Latin Amerika Su Mahkemesi Örgütü ile Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği tarafından düzenlenecek mahkemede Yusufeli, Hasankeyf ve Munzur yöresine yapılması planlanan baraj projeleri, Meksika’da suya bağlı olarak meydana gelen sosyal ve çevresel sorunlar ile Brezilya’daki Madeira Nehri’ne kurulması planlanan baraj projeleri olmak üzere beş ayrı dava ele alınacak. İstanbul Tophane’deki eski tütün deposunda kurulacak olan mahkeme, davacıları ve savunmayı 10-11 Mart tarihlerinde dinleyecek, jüri ise kararını 14 Mart’ta açıklayacak.

Mahkemeye davacı olarak, yörede yaşayan vatandaşlar adına dava açan avukatlar, davalı olarak da Başbakan Recep Tayip Erdoğan, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığı temsilcileri ile ilgili kuruluşlar davet edildi. Meksika ve Brezilya Devlet temsilcilerinin de davet edildiği mahkemeye, henüz resmi yanıt gelmediği bildirildi. Latin Amerika Su Mahkemesi Örgütü’nden Cileke Comanne (Meksika), Javier Bogantes (Meksika) ve Heinrich Böll Stiftung Derneği’nden Ulrike Dufner ve Nükhet Oğan’ın, dün sabah Nippon Hotel’de düzenlenen basın toplantısında, devletin resmi kurumlarına mahkemeye katılmaları için bir kez daha çağrı yaptı. mahkeme kararını, beş dava konusu hakkındaki hukuki, teknik ve bilimsel raporlar ve delilleri inceledikten sonra yedi kişiden oluşan jüri heyetiyle verecek.

Yasal düzenlemelerle çözüm bulunamamış su ile ilgili problemlerin çözümüne katkıda bulunmak amacıyla böyle bir mahkeme kurduklarını belirten Ulrike Dufner, “İklim Değişikliği su raporuna (IPCC) göre 2050 yılında iki milyar, 2080 yılında 3 milyar insanın sudan mahrum kalacak. Türkiye’de de su, hammadde ve ticari olarak kullanılmaya başlandı. Su, uluslararası bir güç haline dönüştürülmekte. Sürdürülebilir bir çözüm üretilmediği takdirde, su nedenli çatışmaların sayısı artacak ve şiddetlenecek. Su Mahkemesi, hukuku yeniden yorumlayarak su ile ilgili çatışmalara alternatif ve adil çözümler getirmeyi hedefliyor” dedi.

***
Jüride kimler var?
Sinema oyuncusu Pelin Batu, Helsinki Yurtaşlar Derneği temsilcisi Emel Kurma, Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV) Demokratikleşme Program yöneticisi Dilek Kurban, Amerikalı ekonomist David Barkin, Brezilya’da federal savcı Alexandre Camanho de Assis, Alman yayıncı Silke Helfrich, Amsterdamlı politika danışmanı ve editör Maurits Groen.

***
“Kosta Rika’nın yüzde 92’sine içilebilir su gidiyor”
Latin Amerika Su Mahkemesi’nden Meksikalı Javier Bogantes, Güney Amerika için su sorununu çözmüş en iyi ülke olarak Kosta Rika’yı gösteriyor. Ülkenin yüzde 92’sinde musluklardan akan su içilebilir nitelikte olduğunu belirten Bogantes, hükümetin, kendisine bağlı ama gerçek anlamda özerk olan bir enstitü kurduğunu, tüm dağıtımın devlet elinde tutulduğunu belirtiyor. Kosta Rika’da sadece bazı kırsal kesimlerde insanlar içme suyuna şişe su satın alarak ulaşıyor diyen Bogantes, bu aşamaya 50 yıllık bir çalışmadan sonra geldiğini berlirtiyor.

***
Latin Amerika Su Mahkemesi nedir?
Latin Amerika Su Mahkemesi Örgütü (Tribunal Latinoamericano del Agua), 1983 yılında Rotterdam’da Rhin Nehri’nin kirletilmesi ile kuruldu. İlk duruşma 2000 yılında Kosta Rika’da gerçekleştirildi ve 10 adet farklı dava ele alındı. Latin Amerika’da ortaya çıkan su çatışmalarına, etik değerleri temel alarak yeni çözümler getirmiştir. Mahkeme, projelerde bir hak ihlali olup olmadığına, söz konusu projeleri ulusal ve uluslararası hukuk kurallarına ve sözleşmelere göre değerlendirerek karar verir.